Nguyễn Tài Tuệ là ai? Cha đẻ của "Xa khơi" và loạt ca khúc đi cùng năm tháng

1. Nguyễn Tài Tuệ là ai?

Nguyễn Tài Tuệ là một trong những nhạc sĩ gạo cội có những đóng góp quan trọng cho nền âm nhạc Việt Nam. Ông cũng chính là tác giả của những tác phẩm nổi tiếng được rất nhiều thế hệ biết đến như "Tiếng hát giữa rừng Pắc Bó", "Xa khơi"... Ngày 11/2, nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ đã trút hơi thở cuối cùng, hưởng thọ 87 tuổi.

2. Tiểu sử nghệ sĩ Nguyễn Tài Tuệ

2.1. Nguyễn Tài Tuệ tên thật là gì?

Nguyễn Tài Tuệ là tên thật của vị nhạc sĩ này.

2.2. Nguyễn Tài Tuệ sinh năm bao nhiêu?

Nguyễn Tài Tuệ sinh ngày 15/5/1936.

2.3. Nguyễn Tài Tuệ mất năm bao nhiêu, thọ bao nhiêu tuổi?

Nguyễn Tài Tuệ mất ngày 11/2/2022, thọ 87 tuổi.

2.4. Nguyễn Tài Tuệ quê ở đâu?

Nguyễn Tài Tuệ quê ở xã Thanh Văn, huyện Thành Chương, tỉnh Nghệ An.

2.6. Nghề nghiệp của Nguyễn Tài Tuệ là gì?

Nghề nghiệp của Nguyễn Tài Tuệ là nhạc sĩ, chỉ đạo nghệ thuật, nhà nghiên cứu âm nhạc.

3. Sự nghiệp của Nguyễn Tài Tuệ

3.1. Nguyễn Tài Tuệ: "Cha đẻ" của những tác phẩm thấm đẫm hơi thở dân gian 

Nguyễn Tài Tuệ sinh ra trong một gia đình Nho giáo, có cha và ông nội đều là thầy đồ yêu nghệ thuật. Chính vì lớn lên trong những câu ví, giặm Nghệ Tĩnh nên Nguyễn Tài Tuệ đã sớm bộc lộ khát khao nghệ thuật. Lên 5 tuổi, ông được cha mình gửi vào Sài Gòn học trường Pháp Chasseloup Laubat, học được 4 năm thì Sài Gòn có biến, nhờ đó mà sau này Nguyễn Tài Tuệ có thể tự học nhạc qua sách tiếng Pháp. Ông bắt đầu viết những ca khúc đầu tiên như Hò dân công, Xuân ơi sao chưa về dù chỉ mới ngồi ghế cấp 3. Trong thời gian này, Nguyễn Tài Tuệ quen biết Nguyễn Trọng Bằng, cũng là người giúp ông có bước ngoặt đáng nhớ của cuộc đời.

Nghe lời cha, Nguyễn Tài Tuệ quyết định ra Hà Nội phấn đấu tìm con đường học hành. Hằng ngày cật lực kéo xe để kiếm tiền ăn học. Thời gian còn lại ông đến thư viện đọc sách.

Năm 1955, trong một lần đến Nhà hát Lớn để xem Đại hội Văn công Quân dân toàn quốc, Nguyễn Tài Tuệ đã tìm gặp người phụ trách xin thử làm ca sĩ. Đây là lúc ông gặp lại Nguyễn Trọng Bằng, đang là đội trưởng đội ca nhạc Đoàn văn công Nhân dân Trung ương. Sau khi được các nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát và Nguyễn Văn Thương thẩm định giọng hát, Nguyễn Tài Tuệ mới chính thức trở thành diễn viên hát trong đoàn của Trọng Bằng. Dù là diễn viên hát nhưng lúc nào trong thâm tâm vị nhạc sĩ này vẫn nung nấu khát vọng sáng tác. Đối với ông âm nhạc là tất cả. Nó là thứ xâm chiếm tâm hồn và đè nặng lên cuộc đời ông.   

Năm 1958, ông được biệt phái lên Đoàn Ca múa Lao - Hà- Yên (Lào Cai- Hà Giang- Yên Bái). Cảm hứng trước chất liệu dân gian Tây Bắc, ông ngẫu hứng ra các ca khúc Lời ca gửi noọng, hợp xướng Xuân về trên bản, và Tiếng hát giữa rừng Pác Bó khi chỉ mới 23 tuổi. Đặc biệt trong giai đoạn 1961-1964, Tiếng hát giữa rừng Pác Bó đã nhanh chóng trở thành bài hát được yêu thích nhất trong một cuộc trưng cầu ý kiến khán giả của Đài Tiếng nói Việt Nam. 

Có thể nói bằng sức sáng tạo miệt mài, kiến thức uyên bác cộng với tâm hồn trữ tình sâu lắng, Nguyễn Tài Tuệ đã khai thác vốn văn hóa dân gian phong phú và phát triển âm nhạc dân gian lên tầm cao mới. 

Năm 1960, Nguyễn Tài Tuệ chuyển về công tác ở Ban Nghiên cứu Âm nhạc Bộ Văn hóa - Thông tin. Hai năm sau, ông sáng tác Xa khơi sau chuyến điền dã tại Yên Thủy, Hòa Bình. Một lần nữa bài hát này đã gây ấn tượng lớn qua sự thể hiện của Tân Nhân. Dẫu vẫn có những phê phán về lời ca không phù hợp với tình hình sản xuất và chiến đấu của hai miền, nhưng nhạc sĩ Lưu Hữu Phước từng khẳng định rằng: "Từ xưa đến nay chưa từng có ai phát triển ví giặm tốt như Nguyễn Tài Tuệ". Hay sau này nhạc sĩ An Thuyên cũng nhận định: "Có đến vài chục nhạc sĩ đã kế thừa vốn ví giặm để viết, nhưng nếu cho chọn một, thì đó là Nguyễn Tài Tuệ".

Từ năm 1966 đến năm 1972, Nguyễn Tài Tuệ được cử đi học Đại học về sáng tác âm nhạc tại Nhạc viện Bình Nhưỡng, Triều Tiên. Ông tốt nghiệp hạng ưu sau 6 năm trau dồi. Phải nói rằng trong sự nghiệp của Nguyễn Tài Tuệ, dù ông sở hữu chưa đến 40 tác phẩm gồm cả thanh nhạc và khí nhạc nhưng đa phần trong số đó đều được đông đảo khán giả nhiều thế hệ ưa thích, trở thành những tác phẩm đưa vào chương trình giảng dạy chuyên nghiệp, được nhiều ca sĩ lựa chọn tại các cuộc thi lớn, phải kể đến như "Tiếng hát giữa rừng Pác Bó", "Xa khơi", "Xuân về trên bản Nhắng", "Về mỏ", "Xôn xao bến nước"...   

Cuối năm 1972, nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ lấy bằng và trở về nước, tiếp tục công tác ở Nhà hát Ca Múa Nhạc Việt Nam vớ vị trí nhạc sĩ sáng tác và chỉ đạo nghệ thuật trước khi về hưu an hưởng tuổi già. Năm 2001, ông được Nhà nước tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học - Nghệ thuật đợt I, sau đó là các giải thưởng giá trị khác như Huân chương Lao động hạng Nhì, Huy chương Vì sự nghiệp âm nhạc Việt Nam và nhiều giải thưởng lớn khác.

3.2. Một số ca khúc nổi bật của Nguyễn Tài Tuệ

• "Tiếng hát giữa rừng Pác Bó"
• "Lời ca gửi Nọong"
• "Xa khơi"
• "Xuân về trên bản Nhắng"
• "Về mỏ"
• "Xôn xao bến nước"
• Mơ quê

3.3. Một số giải thưởng đáng chú ý của Nguyễn Tài Tuệ

• Giải thưởng Nhà nước về Văn học - Nghệ thuật đợt I (2001)
• Huân chương Lao động hạng Nhì
• Huy chương Vì sự nghiệp âm nhạc Việt Nam

4. Chuyện đời tư của Nguyễn Tài Tuệ

4.1. Vợ của Nguyễn Tài Tuệ là ai?

Trong lúc đang du học tại Bình Nhưỡng (Triều Tiên), vị nhạc sĩ này đã gặp được vợ ông là bà Vũ Thị Cẩm Tú. Cả hai khi ấy là sinh viên Đại học Bách khoa Bình Nhưỡng, nếu như Nguyễn Tài Tuệ theo đuổi ngành âm nhạc thì Cẩm Tú lại theo chuyên ngành Khoa học xây dựng nền móng công trình.

Theo chia sẻ của Nguyễn Tài Tuệ, vợ ông khi đó có vóc dáng nhỏ nhắn, tính nết nền nã, thanh lịch, thông minh, ham học và học giỏi. Cũng giống như ông, bà là người thích ca hát nên họ có thể chia sẻ nhiều tâm sự. 

Đầu năm 1973, đám cưới của nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ  và bà Vũ Thị Cẩm Tú diễn ra vào ngay sau khi Hiệp định Paris được ký kết một ngày. Sau kết hôn, vợ ông lần lượt sinh hai con trai và những đứa con đều theo nghiệp âm nhạc. 

4.2. Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ qua đời

Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ đã trút hơi thở cuối cùng vào lúc 9 giờ 7 phút sáng ngày 11/2/2022, hưởng thọ 87 tuổi. Vợ ông - bà Vũ Thị Cẩm Tú cho biết nam nhạc sĩ qua đời tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Xô. Được biết cuối đời, nhạc sĩ họ Nguyễn mắc nhiều bệnh tuổi già, thường xuyên phải đến bệnh viện.

Cuối năm 2021, Nguyễn Tài Tuệ bị Covid-19 và điều trị tại Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cơ sở Đông Anh.

5. Một số hình ảnh của Nguyễn Tài Tuệ

Video nổi bật của Nguyễn Tài Tuệ