Sự bình đẳng trong làng thời trang: Đâu là những cột mốc quan trọng?

Thời trang không chỉ gói gọn trong áo quần, gấm vóc, nó còn là sự phản ánh bối cảnh xã hội cũng như thế giới quan của con người thuộc xã hội đó. Ngoài việc đóng vai trò thẩm mỹ, thời trang còn là một phương thức đấu tranh của nhân loại ở rất nhiều góc độ: sắc tộc, hình thể, giới tính, tuổi tác, giai cấp,... Và từ đó, chúng ta hiểu được rằng trong thời trang, tất cả mọi người đều bình đẳng.

Trong quá khứ, nhìn chung thời trang là thứ thuộc về giai cấp trung lưu trở lên ở phương Tây, đặc biệt là ở những nơi có hình thái kinh tế xã hội như phong kiến, tư bản chiếm hữu nô lệ. Nói đơn giản hơn thì vào thời điểm đó, thời trang giống như là thứ được sinh ra để phục vụ cho tầng lớp da trắng giàu có. Sau khi chủ nghĩa đế quốc trở nên lớn mạnh hơn, các nước phương Tây đi tới các nước thuộc địa châu Á và châu Phi để thực hiện trách nhiệm "khai sáng nền văn minh nhân loại" khiến sự phân cấp thời trang càng trở nên rõ rệt và ảnh hưởng sâu rộng hơn.

Ví dụ, Charles Frederick Worth và sự ra đời của Haute Couture vốn chỉ dành cho những người giàu có. Mãi tới khi các cuộc cách mạng công nghiệp diễn ra, quần áo may sẵn lại trở thành mặt hàng phổ biến. Cùng với đó các cuộc đấu tranh giai cấp xã hội cũng hoạt động rầm rộ khiến thời trang được mở rộng ra tới mọi người. Tuy nhiên, ở các sàn diễn vẫn còn len lỏi đâu đó việc phô bày giá trị thẩm mỹ hạn hẹp dành cho một nhóm đối tượng nhất định trong các phương thức quảng cáo. Để thay đổi vấn đề đó, các cột mốc đấu tranh sự bình đẳng trong thời trang lần lượt xuất hiện.

Sắc tộc

Sự phân biệt sắc tộc, màu da luôn là một trong các vấn đề nhức nhối nhất của giới thời trang. Trong quá khứ, người da đen từng phải đấu tranh mãnh liệt để thoát khỏi kiếp nô lệ do người da trắng gây nên, rồi sau khi chủ nghĩa đế quốc mở rộng ra khắp thế giới, người châu Á cũng bị xem là tầng lớp thấp kém. Do đó, trước đây gần như chỉ có người da trắng xuất hiện trong các chiến dịch quảng cáo thời trang. Mãi tới năm 1973, sự đa sắc tộc đã lần đầu xuất hiện trên sàn diễn khi nhà xuất bản Mỹ Eleanor Lambert để 12 người mẫu da đen trình diễn thời trang tại Palace of Versailles. 

Sự thay đổi trong quan điểm về sắc tộc cũng được thể hiện ở các ấn phẩm về thời trang. Vào tháng 3 năm 1966, lần đầu tiên tờ Vogue Anh để hình ảnh Donyale Luna - một phụ nữ da màu lên bìa tạp chí, tuy nhiên gương mặt của cô cũng được biên tập viên yêu cầu che gần hết để giấu đi sắc tộc của người mẫu. Mãi tới 8 năm sau đó, tờ Vogue Mỹ mới cho người mẫu da màu Beverly Johnsonbroke lên trang bìa, và theo lời kể của chính Beverly, đó thật sự không phải là một điều dễ dàng.

Sự xuất hiện của người mẫu gốc Á trên các trang bìa thậm chí còn xuất hiện muộn hơn. Năm 2005, Du Juan lần đầu được lên trang bìa của Vogue Pháp, tuy nhiên tại thời điểm đó, cô vẫn phải "chia nửa đất diễn" cho người mẫu Úc Gemma Ward. Phải tới 8 năm sau đó, Fei Fei Sun mới trở thành mẫu Á đầu tiên xuất hiện độc lập trên tờ Vogue Ý.

Tuổi tác, hình thể

Tuổi tác và hình thể cũng là hai yếu tố thể hiện sự bình đẳng trong thời trang. Trước đây, tiêu chuẩn đặt ra cho các người mẫu chính là càng gầy càng đẹp. Tuy nhiên, những báo động sức khoẻ đã khiến mọi người phải nhìn nhận lại quan điểm này.

Năm 2016, lần đầu tiên một người mẫu với thân hình to lớn có tên Ashley Graham được xuất hiện trên bìa Sports Illustrated với chủ đề áo tắm. Tới tháng 1 năm 2017, Ashley tiếp tục được lên trang bìa của Vogue Anh. Từ đó, Ashley Graham trở thành một gương mặt nổi tiếng của giới thời trang, được hợp tác với các thương hiệu hàng đầu như Dolce & Gabbana, Michael Kors và Christian Soriano... Sự thành công của cô đã khiến toàn thế giới có một cái nhìn khác về cái gọi là tiêu chuẩn thẩm mỹ hình thể.

Những rào cản về tuổi tác cũng bắt đầu được xoá bỏ. Năm 2018, Betty Catroux (73 tuổi) đã được giám đốc sáng tạo Anthony Vaccarello của nhà mốt Saint Laurent chọn làm gương mặt đại diện trong chiến dịch quảng bá thương hiệu. 

Bên cạnh đó, 18 người mẫu trung niên (trên 50 tuổi) cũng được chọn trình diễn và xuất hiện trong 11 chiến dịch quảng cáo thời trang. Ấn tượng nhất là siêu mẫu 44 tuổi Amber Valletta khi cô xuất hiện liên tiếp trong 7 chiến dịch, tạo nên cơn sốt không nhỏ từ giới mộ điệu toàn cầu.

Giới tính

Phụ nữ luôn là trung tâm của các sự sáng tạo thời trang nhưng trước đây họ vẫn luôn bị đóng mình trong những khuôn khổ, tiêu chuẩn mà những ông chủ nam giới của các thương hiệu thời trang tạo ra. Vào các thập kỷ 60, 70 của thế kỷ trước, những mẫu thiết kế phá cách vẫn cứ được ra đời, mặc cho quan điểm của số đông vẫn còn gay gắt. 

Năm 1926, Coco Channel đã khởi đầu phong trào nữ quyền khi cho ra mắt chiếc túi 2.55 và chiếc váy Little Black Dress - chiếc váy được cắt ngắn hơn so với váy của thời điểm đó, cũng như đưa các quy chuẩn trang phục nam giới vào thiết kế cho phái đẹp.

Tiếp đó vào năm 1966, Yves Saint Laurent đã may tuxedo cho phái đẹp. Mặc kệ mọi tranh cãi, thiết kế Le Smoking của Yves Saint Laurent giống như một tuyên ngôn đầy mạnh mẽ của nữ giới khi khoác lên người loại trang phục mà xã hội cho rằng chỉ dành cho cánh mày râu. Đây được xem là cột mốc đầy quan trọng của phong trào nữ quyền, với sức ảnh hưởng vẫn kéo dài cho tới ngày hôm nay. 

Cuộc đấu tranh của cộng đồng LGBT cũng diễn ra sôi nổi không kém. Chưa bao giờ các tuyên ngôn thời trang khẳng định sự giải phóng giới lại rầm rộ như hiện nay. Hàng loạt các nghệ sĩ nam như Billy Porter, Harry Styles và Jaden Smith trong trang phục của nữ giới, cùng sự xuất hiện của nhiều người mẫu phi giới tính dần giúp xoá nhoà sự phân biệt giới trong thời trang. 

Những cột mốc về sự bình đẳng này đã mở ra một thời đại mới, khi mà giờ đây sự đa dạng và phổ quát là các yếu tố được coi trọng hàng đầu trong giới thời trang.