Kí ức Hà Nội gói trong những thức quà đượm vị mùa Thu

Đám trẻ ở phố không biết tính thời gian bằng ngày tháng, chúng chờ đợi mùa đến bằng những dấu hiệu thân quen. Như một sớm mai thức giấc, bọn trẻ biết Thu về khi thấy bà bắt đầu mang len nhiều màu ra đan giỏ đựng thị.

Và ngoài chợ, những quả thị đồng xu vàng ươm như nắng nằm lóc nhóc trên mẹt, trên thúng, bắt đầu theo chân người nhà quê ra hàng phố. Trong căn nhà cổ ngày nào cũng lúc lỉu vài ba giỏ thị, để cái hương thơm đồng nội quấn lấy gót chân chũn chĩn của đám trẻ, nức nở quyện cả vào giấc ngủ.

Quả thị - thức quả thật lạ - chỉ đượm sắc, ngọt hương, để trân trọng trưng trong nhà, thưởng cái ngát thơm thanh khiết, chứ chẳng phải để ăn. Là thứ quả duy nhất mà người bán - bán nhớ thương, còn người mua - mua kí ức!

Mùa Thu, gió heo may từ đâu ùa về phố. Heo may lên ngọn mía, mía ủ mật ngọt đượm. Bà ra chợ, chọn những tấm mía tím béo tròn, căng mướt, đem về róc vỏ, tiện khúc, bỏ vào cái bát tô sành men rạn, rồi giấu trong thạp gạo. Quá nửa ngày, khi đám trẻ ngủ trưa còn lơ mơ dở giấc, bà dỗ chúng dậy bằng bát mía ngọt lừ, mát lạnh, còn thoang thoảng hương nếp mới. Đám trẻ ăn mía thôi mà say sưa ngây ngất như thưởng thức cả cái tinh khôi mát lành của đất trời vừa cựa mình sang Thu. 

Rồi cái thói ăn cảnh vẻ cầu kỳ ấy ngấm vào chúng tự lúc nào, để lớn lên, chúng bỗng thấy hồn mình cứ tươi xanh dìu dịu, vừa ngọt lành như mật mía, vừa thanh thoát như hương cốm sữa đầu mùa. Có lẽ bởi do bà, bà đã gieo hạt mầm từ tâm vào lòng chúng, từ cách bà đối xử thật trân trọng, nâng niu với những thức quà mùa Thu. 

Mùa Thu cũng là mùa mà người ta tỉ mẩn nặn những bánh cá chép, những đàn lợn ủn ỉn xinh xắn nằm trong cái rọ tre be bé, để bọn trẻ con háo hức lục tìm trong giỏ xách của bà mỗi khi tan chợ; là mùa mà người ta đem những đèn ông sao, đèn cù đủ màu sắc ra treo lúc lỉu để dỗ đám trẻ đòi quà…

Trung thu ở phố tuy đông vui, nhộn nhịp, nhưng mâm cỗ trông trăng đích thị “hàng phố” vẫn là mâm cỗ được bày biện giữa khoảng sân gạch, trên mảnh chiếu cói mát rượu như bàn tay bà ngoại, rồi chẳng cần đèn đóm, cứ nương treo ánh trăng bàng bạc lung linh mà đốt lên vài ngọn đèn lồng, mà uống tách trà thơm, cắn miếng bánh nướng béo bùi the the vị lá chanh, nghe cái chan chát của trà làm dịu đi vị ngọt gắt gỏng của bánh…

Mùa Thu là mùa lạ lùng, khiến người ta “ngồi không cũng thấy tình”, mùa mở hội của đám trẻ, mùa hồn hậu và hào phóng nhất trong năm; cái mùa khiến người ta cứ thương thương, nhớ nhớ, ngẩn ngơ thơ thẩn rồi bỗng thấy hồn mình cũng như lu nước mưa trong trẻo, mát lành, một lần nữa được thơ bé lại trong những tiếng trống bỏi giòn tan.