Những đám cháy bùng nổ là lời cảnh tỉnh con người về biến đổi khí hậu

Giống như hàng triệu người đang có mặt ở bờ Tây nước Mỹ trong tuần này, tôi thức dậy trong một bầu trời đỏ thẫm, không có ánh mặt trời, đan xen những lớp tro bụi bao phủ lên đường phố, vườn tược, xe cộ, và mùi cháy của rừng, của sinh vật, của nhà cửa và của những giấc mơ. Chẳng phải nói quá lên, nhưng cộng thêm vào hỗn loạn chính trị, sự sụp đổ kinh tế, và đại dịch tồi tệ nhất thời hiện đại, thì điều đang xảy ra chẳng kém tận thế chút nào.

Quá nhiều vùng ở bờ Tây nước Mỹ đang cháy, và những khu vực không bị cháy trực tiếp thì cũng đang bị bao trùm bởi chát chúa.

Tuy cháy rừng ở bờ Tây không phải là điều bất thường hay ngoài dự đoán nhưng những vụ cháy này vẫn rất khác: Chúng đến sớm hơn, lớn hơn và nóng hơn thường lệ. Chúng đang lan rộng, áp đảo các thị trấn và các lực lượng chữa cháy. Không có đường nào để thoát khỏi chúng. Tính đến tối Thứ Năm vừa rồi, năm trong số mười vụ cháy rừng lớn nhất trong lịch sử ở California đang hoành hành. Bảy trong số 10 vụ cháy lớn nhất đã xảy ra trong bốn năm qua. Điều này không bình thường.

Bây giờ có gì khác? Biến đổi khí hậu do chính con người gây ra.

Chúng ta đang phải gánh lấy hậu quả của hơn một thế kỷ sử dụng lớp khí quyển mỏng manh bao bọc hành tinh làm nơi xả khí thải của nhiên liệu hóa thạch – carbon dioxide. Trong hơn nửa thế kỷ nay, các nhà khoa học đã liên tục cảnh báo về nguy cơ ngày càng tăng của biến đổi khí hậu. Công trình nghiên cứu của tôi về khí hậu và nước 35 năm về trước cho thấy rằng nhiệt độ tăng sẽ ảnh hưởng đến lượng băng tuyết, nguồn nước dự trữ và độ ẩm của đất ở California theo những cách mà chúng ta đang thấy ở các vùng núi và các con sông.

Vào đầu những năm 1990, các nhà khoa học như Margaret Torn, Jeremy Fried, Kevin Ryan, Colin Price, và những người khác đã đánh giá nguy cơ gia tăng ở các khu vực cháy rừng phía tây. Các báo cáo đánh giá khí hậu quốc gia theo yêu cầu của luật liên bang đã thường xuyên cảnh báo rằng các đám cháy ngày càng trầm trọng hơn có thể là hậu quả trong tương lai của việc tăng tốc biến đổi khí hậu.

Các dự báo này đã thành hiện thực. Tương lai đã đến rồi. Những gì chúng ta đang thấy bây giờ, với những đám cháy khổng lồ, những cơn bão ngày càng khốc liệt, cái nóng chưa từng có, và những đợt hạn hán chưa từng có cùng lũ lụt vượt mọi kỷ lục chỉ là khởi đầu của những biến đổi khí hậu sắp diễn ra. Ngoài sự dâng lên của mức nước biển, tốc độ tan băng nhanh chóng ở cực Bắc, sự gia tăng khủng hoảng nước, và các thảm họa y tế, các tác động môi trường này là điều mà xã hội loài người chưa từng trải qua và chúng ta vẫn khốn khổ, không thể chuẩn bị trước.

Tôi không lập luận rằng có một thảm họa đơn lẻ nào đã được tạo nên bởi biến đổi khí hậu, mặc dù các dữ liệu khoa học cũng đang minh chứng cho điều đó nữa. Tôi đang nói rằng chúng ta đang chứng kiến tác động nói chung của biến đổi khí hậu lên các thảm họa này.

Những gì từng được coi là hành động của Chúa thì giờ đây chính là hành động của con người. Những siêu bão như Harvey năm 2017 đã trở nên mạnh hơn và chúng đang gây ra lũ lụt kinh hoàng. California vừa trải qua tháng 8 nóng nhất trong lịch sử bao gồm cả nhiệt độ nóng nhất từng được ghi lại, ở Thung Lũng Chết. Những đám cháy rừng, như chúng ta đã thấy, đang biến thành những con quái vật hung dữ, đáng sợ.

Dễ dàng nhận thấy tác động của biến đổi khí hậu lên các vụ cháy rừng. Sự nóng lên của trái đất đã làm tan băng trên các đỉnh núi, khiến cho mùa hè nóng hơn và khô hơn. 80% California, 95% Oregon, và Colorado, Utah, Arizona, và New Mexico đang chịu hạn hán. Hạn hán nghiêm trọng trong 10 năm trở lại đây đã tiêu diệt hàng trăm triệu cây trong các khu rừng của chúng ta, thêm vào phần củi để đốt. Nhiệt độ cao hơn làm khô đất rừng và đất đồng cỏ. Những cơn bão sét bất thường đang làm bắt lửa, đốt cháy cùng một lúc , khiến chúng ta không kịp dập tắt chúng sớm hơn.

Không chỉ một mình chúng ta đang gánh chịu những điều này. Các vụ cháy rừng như biểu hiện của biến đổi khí hậu đang xảy ra khắp thế giới, ở nam Âu, Canada, Úc, Nam Mỹ, Châu Phi, và các tác động của biến đổi khí hậu cũng đang tăng lên, dưới dạng bão, băng tan, mực nước biển dâng cao, và nhiều điều khác.

Ngày càng có nhiều nhà khoa học lên tiếng về mối liên hệ giữa những thảm họa này và biến đổi khí hậu. Các phương tiện truyền thông đang dần tiến bộ hơn trong việc đưa tin các sự kiện này, mặc dù có quá nhiều bản tin vẫn không làm được như vậy.

Mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu do con người gây ra và các thảm họa tự nhiên cực đoan là có thật, nó rất nguy hiểm và đang ngày càng tồi tệ hơn. Nhưng bây giờ đây khi chúng ta bắt đầu chấp nhận và thừa nhận những mối liên hệ này, khi đại chúng đang ngày càng ý thức hơn về vấn đề, khi ít nhất có một đảng chính trị đã hiểu rằng cần phải hành động, chúng ta có cơ hội để phá vỡ chúng. Chúng ta không còn thời gian để lãng phí.