Mắm đùm hấp gáo dừa - món ăn dân dã nhưng cầu kỳ của Cần Thơ

Đã từ lâu, mắm được coi là một đặc sản vô cùng độc đáo ở vùng đất phương Nam. Có lợi thế với hệ thống kênh rạch, sông ngòi dày đặc, lượng thủy sản tôm cá dồi dào nên các loại mắm ở đây rất đa dạng. Các loại mắm ở miền Tây nổi tiếng có thể kể đến như mắm ba khía, mắm thái cá lóc, mắm cá rô đồng, mắm ruột cá lóc, mắm cá sặc.

Cũng vì có nhiều loại mắm mà những món ăn từ mắm của miền Tây cũng rất đa dạng, nổi bật như bún mắm, lẩu mắm. Và ở Cần Thơ còn một món mắm khác cũng nổi tiếng không kém, đó chính là mắm đùm hấp trong gáo dừa.

Thành phần của mắm đùm gáo dừa không quá đặc sắc nhưng mắm đùm hấp trong gáo dừa lại được nhiều du khách yêu thích hơn cả bởi không chỉ hương vị lạ miệng, thơm ngon mà còn bởi vẻ ngoài vô cùng bắt mắt. Muốn chế biến được món mắm đùm ngon, trước hết người ta phải chọn lựa được loại mắm có mùi thơm đặc trưng và hương vị đậm đà.

Đối với người dân miền Tây, họ ưa dùng nhất là mắm cá linh hoặc mắm cá sặc. Bên cạnh đó, để cho chén mắm đùm được chất lượng thì còn cần phải có thêm các nguyên liệu đi kèm khác như thịt heo, trứng, nấm mèo, bún tàu. 

Khi đã chuẩn bị xong xuôi tất cả các nguyên liệu và phụ liệu, người làm sẽ bỏ vào thêm một chút hành tím và tỏi thái nhỏ, tiêu cà hoặc tiêu xanh rồi trộn đều hỗn hợp này lên cho thật đều. Tuy món ăn có tên gọi là mắm đùm, thế nhưng thực chất mắm được sử dụng nhiều hay ít còn phụ thuộc vào khẩu vị của từng gia đình, chủ yếu là nhờ vào mùi hương và hương vị của mắm mà thôi. Cũng nhờ bởi vậy mà những người không thích ăn mặn vẫn có thể thưởng thức món ăn này một cách ngon lành.  

Trước khi chuyển qua công đoạn làm chín mắm, người làm bếp sẽ dùng một cái gáo dừa đã bỏ miệng và rửa sạch, tiếp đó dùng mỡ chài để trải vào phía trong của chiếc gáo dừa rồi mới cho hỗn hợp vừa trộn vào. Kế đến, người làm sẽ dùng tay để ém cho hỗn hợp bên trong gáo dừa được bằng phẳng và gọn gàng. Tiếp đó, gáo dừa sẽ được đem đi hấp cách thủy trong khoảng 45 phút. 

Khi đã hấp chín và nguội bớt, người ta sẽ úp ngược gáo dừa lên một chiếc đĩa lớn, khối mắm đùm ở phía trong sẽ tự động rời ra và nằm gọn gàng ở trên mặt đĩa. Phần đáy của mắm đùm sẽ hướng lên trên, được bao phủ bởi một lớp mỡ sa trải cực bắt mắt. Xong xuôi, món ăn được trang trí thêm bằng một cọng rau ngò và vài lát ớt đỏ tươi là có thể bưng ra và thưởng thức được rồi. 

Điều thú vị nhất của món ăn này có lẽ chính là cực có duyên với những loại rau vườn mà không cần phải là rau chợ. Các loại rau ăn kèm có thể đọt sung, lá mơ, lá cách, lá lụa, đọt lục bình, cát lồi, đinh lăng,... loại nào cũng có thể trồng tại nhà mà còn đều là những vị thuốc cổ truyền nữa đấy. Mắm đùm hấp trong gáo dừa vừa có thể ăn cùng với cơm nóng, hoặc cũng có thể gói cùng với các loại rau sống, đều có thể tạo thành những món ăn với hương vị lạ miệng, khó cưỡng. 

Cũng vì lượng mắm được sử dụng trong món ăn này phụ thuộc vào khẩu vị của mỗi gia đình nên có người chỉ thưởng thức không mà chẳng cần chấm thêm loại nước mắm nào. Thế nhưng với một vài người có khẩu vị khác thì họ lại cho rằng, mắm đùm hấp trong gáo dừa phải chấm cùng với nước mắm chua ngọt mới là ngon, là chuẩn vị và đậm đà được. 

Mắm đùm hấp trong gáo dừa không chỉ là một món ăn độc đáo của người miền Tây, mà đây còn là món ăn tốt cho sức khỏe bởi sự kết hợp giữa các loại rau sống. Nếu như có dịp được đặt chân tới Cần Thơ, bạn đừng quên trải nghiệm món ăn hấp dẫn, lạ miệng và độc đáo này nhé.