Nếu như may mắn được hòa mình vào những phiên chợ trên vùng cao, chắc chắn bạn sẽ dễ dàng nhìn thấy lá ngón được bà con bày bán y như rau xanh ở dưới chợ miền xuôi. Khi nhắc tới lá ngón, nhiều người sẽ ái ngại lắc đầu vì độ độc hại có tiếng của nó, vì chỉ cần nhấm nháp tới chiếc lá thứ 3 cũng đã đủ để chất độc xâm nhập và ngấm khắp cơ thể, khiến người ăn sẽ tử vong chỉ trong vòng vài phút.
Thế nhưng kỳ lạ thay, đối với người Thái trắng sinh sống ở Mường So, Lai Châu, thì đây lại chính là một nguyên liệu độc đáo để chế biến thành lá ngón xào tỏi được đánh giá là tuyệt phẩm của núi rừng Tây Bắc.
Thực ra, đối với người dân ở vùng núi này, lá ngón không phải hoàn toàn đều là có độc. Người ta đã phát hiện và tự ươm trồng cây lá ngón ở ngay trong chính khu vườn của nhà mình và chế biến thành rất nhiều món ăn khác nhau từ lâu rồi.
Kỳ lạ rằng, thay vì có vị đắng và cảm nhận được chất độc ngấm vào cơ thể như trong câu chuyện tình buồn của Mị và A Phủ, người ta lại cảm nhận được vị ngọt, chan chát vô cùng lạ lẫm. Và cũng kể từ đó, lá ngón không có độc đã trở nên gần gũi hơn trên mâm cơm thường ngày của người dân nơi đây.
Để có thể phân biệt được loại lá ngón nào là có độc và loại lá ngón nào là không có độc thì người ta sẽ nhìn vào hình dáng của từng chiếc lá. Loại lá có độc sẽ luôn có dáng thuôn, dài và có hình mũi mác. Còn đối với loại lá không có độc thì sẽ có hình dáng bên ngoài to bản, tròn ngắn tựa như lá trầu không.
Nếu như ai là người thích thưởng thức hương vị nguyên sơ của lá ngón thì thường sẽ thích ăn lá ngón nấu canh hoặc lá ngón luộc. Tuy nhiên, theo như kinh nghiệm của người bản địa thì món ăn ngón nhất vẫn phải là “lá ngón xào tỏi”. Đây chính là món ăn mà mỗi khi có khách quý ghé thăm, gia đình sẽ ra sau vườn vặt lá và đem vào bếp để chế biến và chiêu đãi.
Lá ngón sau khi được rửa sạch cùng với nhiều lần nước để loại bỏ bụi bẩn rồi sẽ được xé nhỏ ra và vò sơ lại. Người nấu sẽ bắc một chiếc chảo lên trên bếp, đổ dầu ăn vào đợi cho nóng rồi thả lá ngón cùng tỏi vào để xào tới khi chín. Nêm nếm gia vị sao cho đậm đà, vừa miệng nữa là món ăn đã đủ sức hấp dẫn để kích thích vị giác của bất cứ ai rồi.
Mặc dù với độ bóng bẩy trên từng chiếc lá là vậy, nhưng chắc chắn rằng nhiều thực khách vẫn còn chần chừ và e dè khi thưởng thức món ăn này vì độ nguy hiểm của nó. Tuy nhiên, chỉ cần dám thưởng thức một miếng, bạn sẽ bị mê đắm và ấn tượng ngay tắp lự về hương vị độc đáo mà món ăn này mang lại. Lá ngón không có độc khi xào chung với tỏi sẽ có vị chan chát lại ngọt ngọt vô cùng đặc trưng, khi ăn cảm nhận rõ được độ bùi và vị thơm dậy mùi từ tỏi nữa.
Bên cạnh việc phục vụ cho nhu cầu của gia đình, người ta còn hái lá ngón không độc và đem ra chợ để bán. Một bó lá ngón to chỉ chừng vài mà thôi. Cái hay là cứ bán bao nhiêu là sẽ hết bấy nhiêu, thậm chí có nhiều người còn tới tận nhà để hỏi mua cho bằng được nữa. Không chỉ góp phần làm nguyên liệu chế biến món ăn, mà lá ngón còn có công dụng để chữa được một số bệnh.
Trong mỗi mùa lễ hội “Kin Lẩu Khẩu Mẩu” (hay còn được biết đến là lễ hội ẩm thực), người Thái ở xã Mường So chắc chắn không thể bỏ qua được món lá ngón. Đây chính là dịp để người dân nơi đây tạ ơn, bày tỏ lòng thành với thần linh, tổ tiên, ông bà và cầu mong được một vụ mùa bội thu.
Nếu như có dịp được ghé đến Lai Châu, bạn có dám thưởng thức món ăn này hay không? Đừng ngần ngại và vội chối từ nhé vì chắc chắn món lá ngón xào tỏi này sẽ khiến cho bạn phải ngạc nhiên về hương vị mà nó mang lại đấy!
Tuy nhiên, nếu muốn tự làm món lá ngon xào tỏi, hãy nhớ nhờ người bản địa chọn lá để tránh chọn nhầm lá ngón có độc nhé!
Bình luận