Củ cây lạc tiên - Vị thuốc Nam quý giúp bà cụ sống sót sau 7 ngày rơi xuống vực là gì?

Gần đây, thông tin người phụ nữ U60 ngụ tại quận Nam Từ Liêm, Hà Nội đã sống sót thần kỳ sau 7 ngày rơi xuống vực sâu ở núi Yên Tử (Quảng Ninh) nhờ ăn cây lạc tiên và dương xỉ… đã khiến nhiều người tò mò, tìm hiểu công dụng, dinh dưỡng của hai cây này. Trong đó, lạc tiên là thứ quả vốn được biết đến nhiều hơn.

1. Cây lạc tiên là gì? Cây lạc tiên có ăn được không?

Lạc tiên là giống cây thân leo mọc hoang ở các vùng đất hoang, triền núi, thuộc thân mềm, trên có rất nhiều lông mềm. Các tán lá mềm, hình trái tim, dài 6-10cm, rộng 5-8cm, mép lượn sóng và xẻ hơi sâu thành 3 thuỳ, cuống lá dài 7-8cm. Đầu tua cuống thành lò xo. Hoa đơn có 5 cánh màu trắng, tím nhạt, đường kính 5,5cm. Quả lạc tiên có hình trứng dài 2-3cm.

"Lạc" nghĩa là lạc lối; "Tiên" nghĩa cõi tiên, tên khoa học là Passiflora Foetida L thuộc họ Lạc tiên. Nói nôm na, Lạc tiên là cây thuốc giúp người ta chìm vào một giấc ngủ ngon như thể lạc vào cõi tiên. Trong dân gian, loài cây này còn gọi với những cái tên như chùm bao, long châu quả, nhãn lồng, cây lồng đèn, tây phiên liên… 

Từ xa xưa cây lạc tiên đã được coi là vị thuốc Nam quý, khi có thể chế biến làm món ăn, nước uống và đặc biệt vào mùa hè chứa nhiều dưỡng chất quý. Theo Đông y, cây lạc tiên tính mát, vị ngọt nhẹ, có tác dụng an thần, thanh nhiệt, mát gan, đặc biệt trị mất ngủ rất hiệu quả. Bên cạnh đó các bộ phận lá, dây và quả lạc tiên đều được dùng làm thuốc.

Theo các tài liệu cổ, cây lạc tiên có tính mát, bổ, không độc, không ảnh hưởng đến thai nhi nên cả phụ nữ bầu bí cũng có thể dùng làm trà uống. Người dân thường hái những ngọn non rau lạc tiên về nấu canh, hái quả về ăn hoặc cắt toàn cây cả dây non lẫn già đem về cắt ngắn phơi khô để làm thuốc. Lá lạc tiên được hái làm rau ăn khá ngon, nhiều giá trị dinh dưỡng, cũng có tác dụng như món ăn vị thuốc trị suy nhược thần kinh, mất ngủ…

2. Công dụng của quả lạc tiên

Quả lạc tiên giàu vitamin C, tinh dầu, axít amin: leucin, 85 valin, tyrosin, prolin, threolin, glycin, arginin, lysin và β - caroten. Vào mùa hè, quả ngả màu vàng, có vị ngọt và thơm. Theo sách "Trung dược đại từ điển", quả lạc tiên có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi thủy, dùng chữa ho do phế nhiệt, phù thũng, giã đắp chữa ung nhọt lở loét ở chân...

Mùa hè là thời điểm quả lạc tiên đã chín nên dinh dưỡng dồi dào, chỉ cần bổ đôi, nạo thịt rồi bỏ trong tủ lạnh ăn dần, hương vị rất thơm ngon, lại giàu dược chất và vitamin, đây được xem là món quả ăn phổ biến của nhiều trẻ em ở các vùng quê.

Trong trường hợp của người phụ nữ U60 rơi xuống vực Yên Tử đã rất may mắn khi mùa này cây lạc tiên phát triển mạnh, xanh mơn mởn. Nhờ thứ rau, quả nhiều lợi ích này nên dù dưới vực sâu lạnh và lớn tuổi nhưng bà vẫn có sức chịu đựng tới khi được cứu trợ.

3. Những ai nên ăn quả lạc tiên?

• Người bình thường ăn lạc tiên giúp thanh nhiệt cơ thể, mát gan ᴠà giải độc cơ thể
• Người thường xuyên bị căng thẳng, ѕtreѕѕ, mệt mỏi
• Người bị ᴠiêm da, ngứa, mụn mủ
• Người bị khó ngủ, ngủ không ngon giấc
• Người bệnh, đang dùng thuốc nên hỏi ý kiến bác sĩ có chuуên môn trước khi ăn.

4. Một số món ăn làm từ cây lạc tiên

Rau lạc tiên ăn ngon, nhiều dinh dưỡng, chế biến được thành nhiều món canh, luộc, xào, nấu… vừa bổ dưỡng cho sức khỏe lại giải nhiệt mùa hè rất tốt. Tuy nhiên, bạn cũng vẫn chú ý liều lượng và ăn đúng cách, không lạm dụng thường xuyên hoặc ăn quá nhiều. Bên cạnh đó nên chọn rau lạc tiên cần biết nguồn gốc, xuất xứ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đảm bảo cây rau còn tươi. Tránh mua phải rau có hóa chất. Dưới đây là một số món ăn bạn có thể làm từ cây lạc tiên:

4.1. Rau lạc tiên luộc

Sau khi ngắt phần non của rau lạc tiên tươi thì đem đi luộc như những loại rau khác. Đun sôi nước thì cho rau lạc tiên vào, khi luộc cần mở nắp để rau khỏi bị nồng. Rau chín rồi thì vớt ra ăn (có thể nêm chút gia vị để ngon hơn).

4.2. Rau lạc tiên xào tỏi

Nguyên liệu:

• 1 mớ ngọn rau lạc tiên
• 1 củ tỏi

Cách làm

• Sơ chế rau lạc tiên cho sạch, tỏi bóc vỏ, giã nát.
• Phi thơm tỏi đến khi hơi ngả vàng đều thì thả ngọn rau lạc tiên vào xào và đảo đều tay. Nêm gia vị vừa ăn, để lửa to tới khi chín thì tắt bếp.
• Một cách khác là luộc sơ rau lạc tiên rồi vớt ra để ráo nước. Sau đó phi tỏi và cho rau đã luộc vào xào. Nêm nếm gia vị vừa ăn, đảo thêm 30 giây (có thể cho thêm mì tôm nếu thích), sau đó trút ra đĩa thưởng thức.

Lưu ý khi xào rau lạc tiên nên dùng lửa lớn, đảo đều tay để rau xanh và giòn.

4.3. Canh rau lạc tiên  

Rau lạc tiên có thể nấu canh với thịt hoặc tôm đều ngon. Món canh đơn giản này cũng giúp thanh nhiệt, giải độc ᴠà giúp ngủ ngon hơn.

Nguyên liệu

- 1 mớ rau lạc tiên 

- 200g thịt xay nhuyễn (hoặc tôm bóc vỏ).

Cách nấu:

• Chọn phần non rau lạc tiên, rửa sạch, để ráo nước.
• Phi thơm hành mỡ, đổ thịt xay (tôm) vào xào sơ. Nêm gia vị vừa ăn rồi đảo đều thịt/tôm cho tới khi săn lại.
• Đổ lượng nước vừa ăn vào nồi, đun sôi và thả rau vào. Đun sôi thêm một lúc thì bắc xuống là hoàn thành nồi canh rau lạc tiên thơm ngon, bổ dưỡng.