Giải mã lý do vẹt sống thọ đến 80 tuổi

Những con vẹt đặc biệt sống lâu so với các loài chim. Một số loài vẹt còn có tuổi thọ trung bình từ 70 cho đến 80 tuổi. Ở động vật, tuổi thọ thường liên quan đến kích thước cơ thể, những con vật có kích cỡ to lớn thường có quãng đời khá dài. Nhưng điều kỳ lạ đã xuất hiện, loài vẹt có thời gian sinh sống dài bằng các loài chim lớn hơn chúng, và đương nhiên là cũng sống thọ tương đương con người.

Bí quyết nào để những chú chim biết nói có tuổi thọ cao đáng kinh ngạc như vậy?

Một nghiên cứu vào tháng 3 năm 2022 trên tạp chí Hiệp hội Hoàng gia B: Khoa học Sinh học đã chỉ ra rằng, hóa ra tuổi đời lâu dài loài vẹt có được xuất phát từ một trong những đặc điểm nổi trội của chúng - trí thông minh ấn tượng.

Nhìn chung, các loài chim thường sống lâu hơn nhiều so với loài động vật có vú có cùng kích thước. Tác giả chính của nghiên cứu Simeon Smeele, nhà sinh thái học tiến hóa tại Viện Hành vi Động vật Max Planck ở Radolfzell, Đức cho biết: “Điều này có thể là do chúng có khả năng bay và trốn thoát khỏi những kẻ săn mồi, không giống như động vật có vú sống trên mặt đất. Ví dụ, vẹt mào lưu huỳnh có thể sống tới 70 đến 80 năm trong những hoàn cảnh ngàn cân treo sợi tóc, nhưng chúng chỉ nặng từ 700 đến 1.000 gam (1,5 đến 2,2 pound). Trong khi đó con người nặng gấp 100 lần, nhưng chỉ sống lâu hơn được vài thập kỷ."

Nghiên cứu trước đây cho thấy tuổi thọ có liên quan đến kích thước não ở nhiều loài động vật, có lẽ vì bộ não lớn hơn đã giúp chúng dễ dàng tìm kiếm thức ăn hoặc trốn thoát khỏi các mối đe dọa. Mặc dù vẹt được biết đến với tuổi thọ lâu dài và các hành vi phức tạp, với tỷ lệ kích thước não trên cơ thể ngang bằng với tỷ lệ ở các loài linh trưởng, chúng ta vẫn chưa rõ liệu hai đặc điểm này có ảnh hưởng lẫn nhau hay không. Nguyên nhân bắt nguồn từ việc thiếu dữ liệu về tuổi thọ của một số lượng lớn vẹt khiến các nhà khoa học gặp khó khăn trong việc giải thích lí do tại sao vẹt có thể sống lâu đến vậy.

Trong nghiên cứu, các nhà khoa học đã hợp tác với nhóm phi lợi nhuận về bảo tồn động vật hoang dã Species360 để tổng hợp dữ liệu từ hơn 130.000 cá thể vẹt tại hơn 1.000 vườn thú trên khắp thế giới. Cơ sở dữ liệu này đã giúp họ đưa ra những ước tính đáng tin cậy đầu tiên về tuổi thọ trung bình của 217 loài vẹt, đại diện cho hơn một nửa số loài đã biết.

Các phát hiện cho thấy tuổi thọ của vẹt rất đa dạng, từ trung bình hai năm đối với vẹt Fig (một nhóm có hai chi: Cyclopsitta và Psittaculirostris) cho đến trung bình là 30 năm đối với vẹt Scarlet Macaw (Ara macao). Các loài sống lâu khác bao gồm vẹt mào lưu huỳnh (Cacatua galerita) từ Úc, sống trung bình 25 năm.

Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng sở hữu bộ não tương đối lớn có liên quan đến tuổi thọ cao ở loài vẹt. Điều này gợi ý rằng những con chim thông minh hơn có thể giải quyết các vấn đề trong tự nhiên tốt hơn, giúp chúng kéo dài được cuộc sống lâu hơn.

Smeele nói: “Nó thể hiện rằng việc sở hữu một bộ não lớn có thể giúp bạn sống lâu hơn”.

Một khả năng khác mà các nhà nghiên cứu đã khám phá là những bộ não tương đối lớn mất khá nhiều thời gian để phát triển, do đó nó đòi hỏi tuổi thọ dài hơn. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không tìm thấy mối liên hệ nào giữa tuổi thọ và thời gian phát triển hoặc liên quan đến quá trình chăm sóc của cha mẹ.

"Tôi đã mong đợi rằng quá trình chăm sóc của cha mẹ đóng vai trò quan trọng hơn” Smeele lưu ý. Ngược lại, ở các loài linh trưởng, sẽ mất rất nhiều công sức để phát triển một bộ não lớn có liên quan đến tuổi thọ.

Trong tương lai, các nhà khoa học muốn xem liệu nhiều loài vẹt có bộ não lớn hơn có sống lâu hơn hay không. Smeele cho biết: “Chúng tôi nghĩ rằng các loài vật sống trong các xã hội phức tạp có thể học được rất nhiều kỹ năng - cách kiếm ăn, cách thống trị đàn..., nhưng quá trình học tập này sẽ mất thời gian và cần sử dung một bộ não lớn”.

(Theo Livescience.com)