Gỏi cá nhệch Nga Sơn, món đặc sản cầu kỳ từ nguyên liệu cho đến cách thưởng thức

Khi nhắc đến Thanh Hoá, người ta thường nghĩ đến những điểm du lịch thú vị như bãi biển Sầm Sơn, di tích thành nhà Hồ, bãi biển Hải Tiến, du lịch suối cá thần… và những món đặc sản hấp dẫn. Bên cạnh những món đặc sản quen thuộc như nem chua, bánh gai Tứ Trụ, chả tôm, bánh răng bừa… ẩm thực Thanh Hoá còn có một món ăn độc đáo mang tên gỏi cá nhệch Nga Sơn.

Gỏi cá nhệch được làm từ cá nhệch, một loài cá da trơn và dài như lươn. Không chỉ có lớp da trơn trượt, cá nhệch còn khoẻ và khá dữ nên rất kho để đánh bắt chúng. Loại cá này có thể sống trong môi trường nước mặn, nước lợ và cả nước ngọt, tuy nhiên phổ biến nhất vẫn là ở các đầm phá ven biển hay cửa sông. 

Một con cá nhệch thường dài khoảng năm đến bảy mươi cm, phần đuôi tròn và nặng khoảng gần 1kg. Vì nhiều thịt, ít xương lại giàu chất đạm nên cá nhệch luôn là một món ăn giàu dinh dưỡng được nhiều người yêu thích. Người ta có thể chế biến nhiều món ăn ngon từ cá nhệch như om chuối đậu, nấu cháo, nướng… và gỏi cá nhệch.

Nhiều địa phương khác như Thái Thuỵ (Thái Bình), Kim Sơn (Ninh Bình), Nghĩa Hưng (Nam Định) cũng có món gỏi cá nhệch, tuy nhiên nổi tiếng nhất vẫn là gỏi cá nhệch Nga Sơn (Thanh Hoá).

Cá nhệch sau khi đánh bắt về sẽ được mang đi làm sạch nhớt bằng nước vôi loãng, tro hoặc mang đi xát muối. Tiếp đó, người chế biến sẽ sử dụng một chiếc khăn ấm để lột da rồi lần lượt là các công đoạn làm sạch phần ruột, lọc xương rồi mới đến thái gỏi.

Lọc xương có lẽ là công đoạn khó nhất khi chế biến gỏi cá nhệch vì đòi hơi người đầu bếp phải thật khéo và tỉ mỉ. Nếu làm không khéo, cá có thể vẫn dính nhiều xương dăm và bị nát thịt. Sau khi được thái thành những lát mỏng, thịt cá nhệch sẽ được mang đi bóp với chanh rồi để ráo trước khi được ướp gia vị, trộn thính gạo. Đặc biệt, phần da cá sẽ được tận dụng bằng cách rán giòn và cuốn cùng gỏi, xương cá được giã nhuyễn để nấu chẻo chấm gỏi.

Chẻo nhệch chính là bí quyết để món gỏi cá nhệch Nga Sơn đặc biệt hơn các vùng biển khác. Sau khi giã nhuyễn xương cá nhệch, người ta sẽ mang đi chưng cùng mẻ và một số gia vị khác để làm thành món chẻo ăn gỏi. Một bát chẻo nhệch sau khi chế biến xong sẽ có màu đỏ sẫm, đặc, thơm mùi đặc trưng và vô cùng đậm đà.

Để có hương vị hấp dẫn và có thể cân bằng tính hàn của món ăn, người ta thường sử dụng các loại lá, rau sống như lá sung, tía tô, lá chanh, rau húng, bạc hà, lá ổi bánh tẻ, đinh lăng… ăn cùng gỏi cá nhệch. Đầu tiên, bạn cần lấy một chiếc lá sung hoặc lá ổi bao ngoài cùng, sau đólượt xếp các loại lá, rau yêu thích khác lên, cuốn thành dạng phễu, nhồi gỏi nhệch vào và rưới một chút chẻo nhệch lên. Cuối cùng, rắc vào chút hành khô, ớt thái mỏng, gừng rồi từ từ thưởng thức.

Món gỏi cá nhệch có vị dai dai, ngọt của cá kết hợp với chẻo béo ngậy, vị chát chát của các loại lá… để tạo thành một món ăn hấp dẫn, lạ miệng mà không bị ngán. 

Khi nói đến gỏi cá, không ít người ngần ngại vì đây là món sống, nhưng khi đã thử ăn gỏi cá nhệch, có người lại bị chinh phục bởi vị thơm, ngọt, ngậy, bùi của cá, của thính, rau và thức nước chấm cầu kỳ.