Khi trẻ nôn trớ cha mẹ cần làm gì và khi nào nên đưa con đi viện?

Ở trẻ em, nôn trớ là hiện tượng thường gặp nhưng nếu tình trạng này xảy ra liên tục và kéo dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ, thậm chí còn là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm nào đó. Chính vì vậy cha mẹ cần theo dõi để xem nên xử lý ra sao và khi nào nên cho con tới bệnh viện.

1. Nguyên nhân gây nôn trớ ở trẻ nhỏ

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng nôn trớ ở trẻ sơ sinh, trong đó có những nguyên nhân điển hình như:

- Cha mẹ sai lầm về ăn uống và chăm sóc trẻ

Nếu trẻ đang bú mẹ, có thể việc cho bú quá nhiều khiến bé quá no, hoặc mẹ cho trẻ bú không đúng tư thế cũng là nguyên nhân khiến bé bị nôn trớ. Còn với bé bú bình thì đôi khi cách bế hoặc tư thế bú bình sai làm trẻ nuốt phải nhiều khí vào dạ dày cũng gây nên tình trạng nôn trớ.

Hay khi con vừa ăn no mẹ đã đặt trẻ nằm ngay hoặc đôi khi chỉ vì mẹ quấn tã chăn quá chặt, băng rốn chặt… cũng là nguyên nhân khiến trẻ bị nôn trớ.

>>> Xem thêm: Bác sĩ hướng dẫn kỹ năng sinh tồn khi không may bị rơi xuống vực hoặc đi lạc trong rừng

- Trẻ mắc một số bệnh nội khoa

Trẻ nôn trớ có thể do mắc bệnh về đường tiêu hóa như bị tiêu chảy, chậm nhu động ruột hoặc viêm đường hô hấp trên… hoặc nó còn là dấu hiệu của những bệnh nguy hiểm như viêm màng não mủ, xuất huyết não, hội chứng sinh dục thượng thận, co thắt môn vị… 

- Trẻ mắc bệnh ngoại khoa

Có không ít trẻ bị mắc dị tật đường tiêu hóa (hẹp phì đại môn vị, hẹp tá tràng bẩm sinh, thoát vị hoành, teo thực quản…) ngay từ khi mới sinh nên rất dễ bị nôn trớ. Hoặc trẻ có thể bị tắc ruột, xoắn ruột... cũng khiến trẻ nôn trớ và thường kèm theo nhiều hệ lụy như nhiễm trùng toàn thân, bụng chướng, bí trung đại tiện, đi ngoài phân có máu…

2. Điều cha mẹ cần làm khi trẻ nôn trớ liên tục

Các bác sĩ chuyên khoa Nhi cho biết, khi trẻ nôn trớ liên tục cha mẹ cần làm những điều dưới đây:

- Theo dõi xem có có bị mất nước hay không, nếu ở mức độ nhẹ trẻ bị mất nước sẽ khô môi, luôn khát nước. Nếu con khóc mà ít nước mắt, không đi tiểu trong 6 tiếng, mắt trũng xuống là dấu hiệu con mất nước nghiêm trọng,… lúc này cha mẹ cần cho trẻ đi khám càng sớm càng tốt.

- Thay đổi chế độ ăn: Nếu hệ tiêu hoá của trẻ bị tổn thương, lúc này cha mẹ nên cho trẻ ăn loại thực phẩm dễ tiêu hóa, đồng thời cần chia nhỏ các bữa ăn trong ngày và cho bé ăn chậm, không ép trẻ ăn quá nhiều.

- Cho con nằm đầu cao: Mục đích là để giảm bớt trào ngược đồng thời làm giảm áp lực đến ổ bụng của trẻ.

Nếu trẻ bị sặc sữa và nôn, sau đó ho sặc sụa, tím tái, người mềm nhũn hoặc co cứng, hoặc có thể thở nấc thậm chí ngưng thở, thì cha mẹ cần:

- Vỗ lưng cho con: Đặt trẻ nằm sấp đầu thấp nghiêng mặt và vỗ liên tiếp 5 cái đủ mạnh vào vùng giữa 2 bả vai của trẻ theo hướng xuống dưới và ra trước. Sau đó hãy nhẹ nhàng lật trẻ ngược lại xem trẻ đã tự thở được chưa, da đã hồng hơn chưa. Nếu chưa thì tiếp tục tiến hành ấn ngực.

- Ấn ngực: Để trẻ ở tư thế ngửa, sau đó cha mẹ dùng ngón 2 và ngón 3 tay trái ấn vuông góc xuống 1/3 dưới xương ức. Khoảng 1 đốt ngón tay ngay dưới đường nối 2 núm vú hãy ấn nhanh 1 lần/giây, ấn 5 lần liên tiếp nhau.

Sau đó, hãy đánh giá dấu hiệu hồi phục, nếu trẻ vẫn chưa hồi phục thì cha mẹ tiếp tục vỗ lưng  và ấn ngực cho đến khi trẻ có dấu hiệu hồi phục (có thể 6 - 10 lần).

- Cần thông thoáng đường thở cho bé bằng hút mũi miệng:

Trong khi thực hiện vỗ lưng - ấn ngực cần làm thông thoáng đường thở cho trẻ bằng cách dùng dụng cụ để hút mũi miệng. Theo nguyên tắc hút miệng trước, mũi sau. Nếu cấp cứu tại nhà, cha mẹ có thể dùng miệng để hút nhanh cho trẻ nếu không có dụng cụ hút. Khi trẻ đã hồi phục, vẫn nên đưa con đi thăm khám và theo dõi tiếp.

3. Khi nào trẻ nôn trớ cần đi viện?

- Nếu trẻ nôn trớ nhiều lần, liên tục trong một ngày thì nên đưa đi viện kịp thời.

- Trẻ nôn nhiều, nôn liên tiếp trong 2 cữ sữa hoặc 1 ngày nôn trên 3 lần cũng nên đưa con đi thăm khám ngay.

- Trẻ không tăng cân thậm chí sụt cân hoặc trẻ quấy khóc suốt ngày hay trẻ bú kém hoặc bỏ bú, bụng chướng… cũng nên đưa con tới bệnh viện.

-  Nhìn bằng mắt mà thấy môi và miệng trẻ bị khô hoặc mắt trũng là dấu hiệu con bị mất nước nghiêm trọng.

- Trẻ nôn và có các biểu hiện khác thường như: Nôn ra dịch màu xanh lá cây, vàng, đỏ, hồng, nâu, hoặc trẻ nôn ra chất như bã cà phê, nôn kèm theo tiêu chảy, phân có máu, khó thở, sốt… cũng cần đưa trẻ tới cơ sở y tế trong thời gian sớm nhất.

4. Phòng ngừa nôn trớ và cách chăm sóc

Để ngừa trẻ nôn trớ, khi cho con bú mẹ cần bế đúng cách, đồng thời cho trẻ ngậm đúng khớp vú, tránh tình trạng trẻ nuốt hơi nhiều khí hơn sữa và bị đầy hơi.

Nếu con ti bình, cần nghiêng bình sữa sao cho sữa lấp đầy núm vú, tránh nuốt phải hơi, đồng thời núm vú phải đúng chuẩn, chỉ ra sữa khi trẻ mút chứ không chảy thành dòng khi chúc bình sữa xuống.

Ngoài ra, nên cho con ti thành nhiều bữa, sau mỗi cữ bú cần bế cho trẻ ợ hơi sau khi bú cũng như tránh quấn tã chặt bụng sau khi trẻ bú no để hạn chế trẻ bị nôn trớ.