Ai dễ bị đông máu sau khi tiêm vắc xin AstraZeneca?

Sau khi tiêm vắc xin (vaccine) AstraZeneca, 1 số người bị chứng đông máu. Theo Cơ quan An toàn thuốc và sản phẩm y tế quốc gia Pháp (ANSM) thì đây là hiện tượng "rất không điển hình" vì vị trí máu đông ở tĩnh mạch lớn.

Các chuyên gia nhận định đây là trường hợp hiếm gặp vì máu thường đông ở não và có thể ở đường tiêu hóa.

Chứng đông máu sau khi tiêm vắc xin này nguyên nhân có thể liên quan đến biến chứng giảm tiểu cầu trong máu, hoặc rối loạn đông máu gây xuất huyết.

Theo đó, Viện Y khoa Paul-Ehrlich (cơ quan tư vấn cho Chính phủ Đức) là cơ quan đầu tiên ghi nhận "tình trạng tích tụ đáng lưu ý của dạng đông máu tĩnh mạch não rất hiếm gặp liên quan đến thiếu tiểu cầu trong máu" vào giữa tháng 3-2021.

Hiện tượng này được các chuyên gia nhận định có thể là chứng đông máu nội mạch lan tỏa (DIC).

Hãng tin AFP đưa tin, GS bệnh truyền nhiễm Odile Launay cho biết: "Biến chứng khá đặc biệt này chỉ xảy ra trong bối cảnh nhiễm trùng huyết nghiêm trọng có thể dẫn đến đông máu lẫn xuất huyết".

Đồng thời ngày 31/3, EMA khẳng định: "Không có mối liên hệ nhân quả nào được chứng minh, nhưng vẫn có thể xảy ra và các phân tích bổ sung đang được tiến hành".

Liên quan đến vấn đề này, các chuyên gia ở châu Âu đã đưa ra rất nhiều ý kiến khác nhau. 

Trong đó GS Pål André Holme ở Bệnh viện Quốc gia Oslo (Na Uy) hôm 27-3 đã đưa ra nhận định: "Các ca đông máu đều có triệu chứng từ 3 - 10 ngày sau khi được tiêm vắc xin AstraZeneca. Chúng tôi không tìm thấy bất kỳ yếu tố kích hoạt nào".

Còn giám đốc y tế Cơ quan Dược phẩm Na Uy (NOMA) TS Steinar Madsen lại nhận xét: "NOMA tin rằng có thể có mối liên hệ với vắc xin".

Theo thống kê sơ bộ của EMA được công bố hôm 31/3, đến nay sau khi tiêm vắc xin AstraZeneca đã có 62 ca đông máu tĩnh mạch não trên thế giới.

Trong đó ở Đức ghi nhận có 31 ca nghi ngờ đông máu tĩnh mạch não, với 9 ca tử vong. Hiện nay, thống kê cho thấy tỉ lệ tương đương 1 ca trên 100.000 liều vắc xin AstraZeneca đã tiêm (đã tiêm 2,8 triệu liều).

Còn Pháp cũng ghi nhận 12 ca đông máu, trong đó có 4 ca tử vong trong 1,9 triệu liều đã tiêm Và Na Uy cũng có 5 ca tương tự, với 3 ca tử vong trong 120.000 liều đã tiêm.

Tại Anh, tính đến ngày 1/4 có 30 ca đông máu trong 18,1 triệu liều đã tiêm, trong đó có 7 ca tử vong.

EMA cho biết, dù là vắc xin hay bất kỳ loại thuốc nào, ghi nhận rủi ro chưa đủ mà còn phải so sánh với lợi ích mà chúng mang đến.

Do đó EMA đã đưa ra khẳng định rằng, lợi ích mà vắc xin AstraZeneca mang tới trong việc ngăn ngừa COVID-19 dẫn đến nhập viện và tử vong vẫn lớn hơn nguy cơ xảy ra tác dụng phụ.

Đồng thời không ít các chuyên gia đã đưa ra nhận định, các ca đông máu xảy ra hầu hết với những người dưới 65 tuổi, trong đó phần lớn là phụ nữ.

Nhưng EMA cho biết, hiện thời vẫn không thể đưa ra kết luận chính xác nào vì ban đầu vắc xin đã được ưu tiên tiêm cho thành phần dân số trẻ, rồi tới nhân viên y tế trong khi đó nghề này thường nhiều nữ.

"Kết quả kiểm tra đến giờ chưa xác định được các yếu tố nguy cơ cụ thể liên quan đến tuổi tác, giới tính hoặc tiền sử bệnh về đông máu", EMA đánh giá.

Dù vậy, một số quốc gia trong đợt ngừng tiêm vắc xin AstraZeneca đầu tiên vào giữa tháng 3/2021, vẫn hạn chế tiêm cho những người dưới 1 độ tuổi nào đó, như Đức hạn chế tiêm cho người dưới 60 tuổi, Canada (dưới 55 tuổi), Pháp (dưới 55 tuổi), Thụy Điển và Phần Lan (dưới 65 tuổi).

Trên tạp chí Science, GS.TS Sandra Ciesek ở Đại học Goethe (Đức) giải thích: "Chúng ta không chỉ có một loại vắc xin, mà có nhiều loại. Đó là lý do vì sao nên dành vắc xin AstraZeneca cho những người ở độ tuổi lớn nhất".

Thậm chí, Na Uy và Đan Mạch còn tạm dừng hoàn toàn tiêm vắc xin AstraZeneca.

Liên quan đến việc đông máu sau khi tiêm vắc xin, hôm 28/3 trong nghiên cứu công bố (chưa qua bình duyệt), các nhà khoa học Đức và Áo cho rằng về lâm sàng, các ca đông máu giống biến chứng giảm tiểu cầu do heparin (HIT).

HIT là phản ứng miễn dịch hiếm gặp và bất thường, nghiêm trọng xảy ra ở một số bệnh nhân dùng thuốc chống đông máu heparin.

Và ngày 18/3, nhóm nghiên cứu tại Bệnh viện Quốc gia Oslo lại giải thích, do phản ứng miễn dịch quá mạnh được vắc xin kích hoạt nên mới dẫn tới đông máu.

Còn 1 số chuyên gia Pháp cho rằng có thể vì vô tình tiêm vắc xin vào tĩnh mạch ở cơ delta vai, nên một số yếu tố chưa xác định đã kích hoạt phản ứng miễn dịch trái ngược gây nên hiện tượng đông máu.

Dù vậy, trước những lý giải này, EMA tiếp tục khẳng định mọi suy đoán đến nay đều chỉ là giả thuyết, cần được tiếp tục làm rõ.