Xôi đăm đeng - món ăn đặc sản mang đậm hương vị núi rừng của xứ Tây Bắc

Đăm đeng ở trong tiếng Tày sẽ có nghĩa là 2 màu đỏ - đen. Món ăn này độc đáo nhất đó chính là được chế biến từ loại gạo nếp nương. Và màu sắc của loại xôi này hoàn toàn là tự nhiên chứ không hề dùng phẩm màu. Những màu sắc này đều được lấy cảm hứng từ hương sắc của cây cỏ nơi rừng núi Tây Bắc. Điều này không chỉ giúp cho món xôi được bắt mắt hơn, mà nó còn mang lại đến một hương vị vô cùng ngọt, thơm tự nhiên.

Người Nùng và người Tày ở Bắc Kạn thường có quan niệm rằng, xôi đăm đeng chính là món ăn không thể vắng mặt trong những dịp lễ Tết quan trọng. Hay trong những ngày cưới hỏi thì xôi đăm đeng cũng là một món ăn được bày biện trên bàn tiệc. Chỉ cần nhìn vào mâm xôi, người ta cũng có thể nhận ra được sự khéo léo, tỉ mỉ và tảo tần của người phụ nữ dân tộc Tày.

Dù cho xôi đăm đeng có ý nghĩa là xôi đỏ đen, thế nhưng cho đến ngày nay, món ăn này còn được chế biến thành rất nhiều màu nữa như tím, vàng hay trắng. Mỗi một màu sắc sẽ được tạo ra từ những loại lá, hoa rừng khác nhau.

Xôi được chế biến từ gạo nếp ngon. Tuy vậy, gạo nếp này phải là loại bó thóc, treo ở trên gác bếp trong vòng nhiều tháng. Người dân nơi đâu sẽ để nguyên những bông lúa nếp ở trên gác bếp. Tới khi nấu thì sẽ mang thóc đi tách vỏ để lấy gạo. Phải như vậy thì gạo mới có thể giữ được hương thơm và mùi vị đặc trưng của nó.

Để tạo được màu sắc tự nhiên nhất cho xôi đăm đeng, người ta sẽ dùng các loại lá rừng, quả rừng, hoa rừng. Những nguyên liệu ấy lại phải chế biền cầu kỳ mới ra được thứ nước màu tự nhiên mà ngâm gạo. Có thế khi nấu xôi mới màu tự nhiên và hương thơm vô cùng dễ chịu.

Bên cạnh đó, người Tày cũng sẽ sử dụng những loại lá rừng khác để xôi có màu sắc đa dạng hơn. Những loại lá này có thể mua ở chợ phiên hoặc lên trên rừng để hái. Một số loại lá phổ biến đó là lá cây sau sau, lá cẩm, quả gấc, củ nghệ. 

Khi xôi đã chín, sẽ toả ra mùi hương thơm lừng, bay đi khắp xóm. Người dân nơi đây sẽ đồ xôi trên mẹt có để sẵn lá chuối xanh. Tiếp đó, họ sẽ trộn đều xôi lên với nhau, tạo nên một món xôi với nhiều màu sắc khác nhau. Xôi đăm đeng rất đẹp mắt và tinh tế với đầy đủ màu sắc khác nhau.

Đăm đeng khi chín sẽ có mùi hương vô cùng đặc trưng mà không sợ bị lẫn lộn với bất kì món xôi nào khác. Khi thưởng thức loại xôi này, người ăn sẽ dễ dàng cảm nhận được mùi vị từ lá rừng, hoa rừng. Mùi thơm từ hoa cỏ, quyện hoà với độ mềm dẻo từ nếp tạo nên một hương vị vô cùng độc đáo và hấp dẫn.

Xôi đăm đeng khi thưởng thức cùng vịt quay sẽ còn hấp dẫn hơn gấp bội. Vịt quay được tẩm ướp cùng tỏi, hành, mắc mật, nấm hương cùng với rất nhiều những loại gia vị khác nữa. Xôi ăn cùng với vịt sẽ tạo nên hương thơm hấp dẫn và vị ngọt khó lẫn. Đây được coi là một sự kết hợp vô cùng phổ biến của người dân vùng Tây Bắc.

Bắc Kạn đâu chỉ có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, con người ấm áp, hiếu khách, mà còn có một nền ẩm thực vô cùng độc đáo và phong phú. Thưởng thức món xôi đăm đeng sẽ mang lại một trải nghiệm khó quên cho các thực khách khi đặt chân tới nơi đây.