Thế nên, lần nào “mải chơi bát phố” qua đường Phan Đình Phùng dịp đầu hè, tôi cũng phải dừng xịch con xe lead huyền thoại để rụt rè hỏi mua sấu của mấy chú “giang hồ giang há” hay ngồi lêu hêu trên vỉa hè, đoạn ngay trước cổng thành Cửa Bắc.
Đường Phan Đình Phùng nổi tiếng về sấu, cái thứ cây đáng yêu gì đâu, cao to lừng lững, mùa hè thì cho bóng mát, mùa thu thì cho từng thảm lá vàng, mùa xuân thì cho những cơn mưa hoa li ti thơm nức, còn mùa hè thì cho quả - cái thứ quả nhỏ nhắn chua thanh, rất đỗi dịu dàng đúng vào lúc tiết trời hừng hực như muốn nung người ta cháy sém.
Cái thời xa thật là xa, khi mà trẻ con còn chưa có nhiều thứ để chơi như bây giờ, cứ sau mỗi cơn mưa rào đầu hạ, sau những trận sấm đì đùng như quan viên đi đánh trận, là lũ trẻ con trong mấy khu phố gần đó như Châu Long, Đặng Dung, Trúc Bạch… lại kéo nhau ra phố Phan Đình Phùng để nhặt quả sấu rụng.
Thời ấy túi nilon còn là cái gì đó xa xỉ lắm, nên chúng nó nhét sấu vào mọi chỗ có thể, từ mũ đội trên đầu, cho vào bụng áo hay… nhét cả vào ống quần. Đám trẻ con, lúc đi thì thoăn thoắn nhanh nhẹn, lúc về thì lắc lư lặc lè, người đứa nào cũng lổn nhổn toàn sấu…
Đấy là câu chuyện của bố tôi, trong những lúc trà dư tửu hậu thường đăm chiêu nhớ lại, chứ đến thời của lũ trẻ “8x đời chót” chúng tôi thì không còn cái niềm hân hoan giản dị ấy, nên toàn phải đi mua sấu đóng sẵn theo túi. Người ta bảo bao nhiêu thì trả tiền bấy nhiêu, miễn mặc cả, dù biết đắt hơn ở chợ gần nhà tận mấy giá; cơ mà đành tự nhủ: “Ở phố nó khác!”.
Với lại, đối với những người đã cất công ra tận đường Phan Đình Phùng mua sấu, thì cái sự mặc cả dường như là cái gì đó tầm thường lắm, sẽ “giải thiêng” luôn vị ngon của quả sấu đầu mùa tươi non mơn mởn, làm “mất thiêng” cả mấy chú “giang hồ giang há” đen đúa lầm lì ngồi bán sấu ở cái con đường nên thơ nhất Hà Nội.
Thế nên, sấu ở đâu thì không biết, chứ sấu ở Phan Đình Phùng có vị rất khác, có lẽ là vị của sự hãnh diện ngoan cố khó giải thích của người Hà Nội. Và người ta mua sấu Phan Đình Phùng, đôi khi là để gọi về kí ức, để nuông chiều xúc cảm trong một ngày hè bỗng nổi cơn giông gió, chứ không đơn thuần chỉ để… nấu canh.
Trong cái tiết trời đổ lửa, sấu vỗ về người ta bằng cái vị chua thanh dìu dịu. Có rất nhiều thứ quả chua trên đời, nhưng để luộc rau muống mùa hè thì không gì ngon bằng sấu. Có người thì thích vị chua của thanh trà, thứ quả nghe tên đã thấy nhã nhặn kiều mĩ; nhưng với tôi thì rau muống luộc chấm nước mắm dầm sấu vẫn là món ngon bất bại, gắn với một trời kí ức về tuổi thơ, về những món ngon mộc mạc mà giờ muốn trả bao nhiêu tiền cũng khó tìm lại được.
Thế nên, “dù có đi bốn phương trời” thì bọc sấu cấp đông vẫn chiếm hẳn một góc rất to trong tủ lạnh nhà tôi tôi. Dù nhiều lần bị chồng con ca thán, bị kêu “giời ơi đất hỡi”, nhưng cũng không bao giờ nỡ bỏ đi. Nhiều lúc nhớ Hà Nội, lại tất tả đi luộc một nồi rau muống dầm sấu, nhưng sấu cấp đông không còn ngon như sấu tươi và rõ ràng là không thể có vị của sấu Phan Đình Phùng. Vậy mới nói, mùi vị của kí ức là điều gì đó vô cùng đặc biệt mà đôi khi bạn chỉ có thể nhớ nhung, tiếc nuối chứ không thể vãn hồi.
Bình luận