Con chó nhìn thế giới này như thế nào?

Thị giác của chó rất khác với thị giác của con người. Chó nhìn thế giới với ít màu sắc hơn chúng ta, nhưng điều này không có nghĩa là chúng bị mù màu. Ngay cả khi thế giới thị giác của chó không đầy màu sắc như chúng ta, khả năng nhìn các vật thể chuyển động của chúng vẫn vượt trội.

Chó có thể nhìn thấy màu gì?

Mắt người hoạt động nhờ vào ba loại tế bào nhận diện màu sắc được gọi là tế bào hình nón. Bằng cách so sánh cách mỗi tế bào hình nón này được kích thích bởi ánh sáng nhìn thấy tới, não của chúng ta phân biệt bước sóng màu đỏ với bước sóng màu lục và bước sóng màu xanh lam từ bước sóng màu vàng.

Trong khi đó đôi mắt của chó giống như của hầu hết các loài động vật có vú khác, chỉ chứa hai loại tế bào hình nón. Vì thế não của chúng chỉ phân biệt được màu xanh lam với màu vàng, còn màu đỏ và màu xanh lá cây thì không.

Jay Neitz - một nhà khoa học thị giác màu tại Đại học Washington cho biết: loài chó không hoàn toàn mù màu. Mắt của chúng có cấu tạo tương tự như mắt của những người bị mù màu xanh - đỏ. Bởi vì mắt của họ cũng thiếu loại tế bào hình nón thứ ba mà thường có ở những người bình thường. 

Để nhìn thấy màu xanh lam và màu vàng, chó và người dựa vào tế bào thần kinh (võng mạc). Võng mạc bị kích thích khi phản ứng với ánh sáng vàng được phát hiện trong các tế bào hình nón, nhưng các tế bào thần kinh này bị kìm hãm khi ánh sáng xanh chiếu vào các tế bào hình nón.

Bộ não của chó giải thích sự kích thích hoặc ức chế của võng mạc là cảm giác màu vàng hoặc xanh lam. Tuy nhiên, ở chó và những người mù màu, cả ánh sáng đỏ và ánh sáng xanh đều có tác dụng trung hòa các tế bào thần kinh. Vì không có tín hiệu để giải mã những màu sắc này nên não của chó không cảm nhận được bất kỳ màu nào. Khi bạn nhìn thấy màu đỏ hoặc xanh lá cây, chúng sẽ thấy như màu xám.

Neitz nói: “Một con người sẽ không cảm nhận màu đỏ và xanh lá cây, nhưng liệu một con chó có thiếu cảm nhận về màu đỏ và xanh lá cây hoặc nếu não của chúng phân bổ màu sắc khác nhau hay không thì vẫn chưa rõ ràng." Hơn nữa, giống như những người bị mù màu, chó có thể sử dụng các dấu hiệu khác để phân biệt màu mà chúng ta gọi là "đỏ" với màu mà chúng ta gọi là "xanh".

Neitz cho biết: “Rất nhiều lúc, có những tín hiệu tốt để giúp chúng tìm ra. Ví dụ, các vật thể màu đỏ có xu hướng tối hơn các vật thể màu xanh lá cây. Vì vậy, nếu đó là một quả táo sẫm màu, một người mù màu xanh đỏ sẽ biết rằng nó có thể là một quả màu đỏ, và nếu đó là một quả táo nhạt màu hơn thì là táo màu xanh."

Có một số bằng chứng cho thấy chó có thể nhìn thấy màu sắc mà con người không thể. Một nghiên cứu năm 2014 được công bố trên tạp chí Proceedings of the Royal Society B đã phát hiện ra rằng các thấu kính trong mắt của chó truyền một lượng ánh sáng cực tím, trong khi những bước sóng này bị chặn bởi thấu kính của con người. Điều này chứng minh loài chó có thể nhìn thấy nhiều ánh sáng xanh hơn chúng ta.

Chó nhìn được bao xa?

Ngoài việc thiếu một số màu sắc mà mắt người cảm nhận được, thị giác của chó còn thiếu một số độ sắc nét như thị giác con người. Trong một nghiên cứu năm 2017 công bố trên tạp chí PLOS One và được thực hiện tại Đại học Linköping ở Thụy Điển, các nhà nghiên cứu đã tạo ra một bài kiểm tra thị lực cho chó. Thay vì phải phân biệt các chữ cái có kích thước giảm dần, những con chó được nhận phần thưởng khi xác định chính xác hình ảnh chứa các đường thẳng đứng hoặc ngang với khoảng cách đứng của chúng.

Kết quả của thử nghiệm cho thấy rằng những con chó trong điều kiện đủ ánh sáng, có thị lực khoảng 20/50. Nghĩa là so với một người bình thường, những chú chó sẽ bị gọi là “cận thị". Điều này có nghĩa là con người nhìn rõ một vật thể khoảng 15 m thì những chú chó chỉ có thể nhìn rõ ở khoảng cách 6 m.

Tại sao chó nhìn thấy rõ vào ban đêm?

Theo nghiên cứu năm 2017, mặc dù tầm nhìn ban đêm của chó khá mờ, ở mức 20/250 nhưng nhanh nhạy hơn nhiều so với tầm nhìn ban đêm của con người. Theo Câu lạc bộ chó giống Mỹ, chó có xu hướng hoạt động mạnh nhất vào lúc bình minh và hoàng hôn. Trong khi mắt người chứa đầy các tế bào hình nón, giúp phát hiện màu sắc và hoạt động tốt nhất trong ánh sáng ban ngày thì mắt chó chứa nhiều tế bào phát hiện ánh sáng hơn được gọi là tế bào hình que, giúp phân biệt bóng tối tốt hơn.

Nhiều giống chó cũng có một lớp mô mắt đặc biệt được gọi là tapetum lucidum, có vai trò phản xạ ánh sáng vào võng mạc. Theo một nghiên cứu năm 2014 trong Tạp chí Khoa học Y tế Thú y, Tapetum lucidum là nguyên nhân làm cho mắt của chó phát sáng màu xanh lục khi ánh sáng chiếu vào chúng vào ban đêm.

Chó nhạy bén với các chuyển động

Mặc dù bạn nghĩ loài chó sống trong một thế giới thị giác mờ nhạt, buồn tẻ so với chúng ta, nhưng có một lĩnh vực mà thị giác của chúng đánh bại chúng ta, đó là chúng phát hiện chuyển động tốt hơn nhiều. Hãy tưởng tượng một ánh sáng nhấp nháy ngày càng nhanh, khi ánh sáng nhấp nháy 60 lần mỗi giây, con người sẽ tin rằng ánh sáng đang sáng ổn định. Nhưng cùng một ánh sáng phải nhấp nháy khoảng 75 lần mỗi giây mới đánh lừa được một con chó. Khả năng này có thể cho phép chó phát hiện các vật thể chuyển động, chẳng hạn như con mồi, nhanh chóng và chính xác hơn nhiều so với con người.

(Theo Livescience.com)