Nhìn lại chặng đường hơn 100 năm phát triển của thương hiệu Chanel

Từ lâu Chanel đã được biết tới là một trong các thương hiệu thời trang hàng đầu thế giới với các dòng sản phẩm như trang phục may sẵn, phụ kiện, mỹ phẩm và nước hoa. Các thiết kế của nhà mốt nước Pháp luôn đơn giản mà tinh tế, cổ điển mà hợp mốt, sang trọng nhưng không kém phần tiện dụng. Chính bởi điều này mà các ngôi sao thế giới và các tín đồ thời trang luôn dành sự ưu ái cho sản phẩm của Chanel. Tuy nhiên không phải ai cũng biết rằng để đạt được thành công như hiện tại, Chanel đã phải đối mặt với vô vàn thăng trầm trong hơn 100 năm lịch sử hình thành và phát triển thương hiệu.

Chân dung của Coco Chanel - người sáng lập nên thương hiệu Chanel

Sinh ra vào năm 1883 tại một trại tế bần thuộc vùng Saumur, Pháp, Gabrielle Chanel có một tuổi thơ đầy bất hạnh. Mẹ của Gabrielle Chanel qua đời khi bà chỉ mới 12 tuổi, sau đó bà liền được cha gửi vào một tu viện để sống. Chính cuộc sống thiếu vắng cha mẹ đã hình thành nên tính cách độc lập, mạnh mẽ, và có phần nổi loạn của Gabrielle Chanel.

Tới năm 18 tuổi, bà rời tu viện để đến Moulins làm việc trong một tiệm may, ban đêm kiếm thêm tiền bằng nghề ca sĩ phòng trà. Đó cũng là lúc biệt danh Coco được ra đời. Với tài năng thời trang thiên bẩm, Coco Chanel thường để ý tới phong cách ăn mặc của mọi người, tự đúc kết và bắt đầu may vá theo phong cách của riêng mình.

>>> Xem thêm: Coco Chanel: Quyển thánh kinh sống của thời trang thế giới

Sự quyến rũ và trẻ trung của Coco Chanel đã khiến nhiều người đàn ông phải say đắm bà. Thế nhưng người duy nhất nhận được sự chú ý của Coco là Étienne Balsan - cựu sĩ quan kỵ binh Pháp, đồng thời là doanh nhân có tiếng trong ngành dệt may.

Sau khi hẹn hò với Balsan, Coco Chanel đã được ông hỗ trợ nhiều về mặt tài chính và mở được một cửa hàng mũ ở Paris. Nhà của Balsan thường là nơi tụ tập của cánh đàn ông thuộc tầng lớp thượng lưu. Điều này giúp Coco Chanel có cơ hội gặp gỡ và giao lưu với tình nhân của họ. Coco Chanel đã bán cho họ những chiếc mũ do chính bà thiết kế. 

Trong khoảng thời gian này, Coco Chanel làm quen được với Arthur ‘Boy’ Capel, một người bạn chơi polo cùng với Balsan. Coco chia tay Balsan sau 3 năm bên nhau, và bắt đầu một cuộc tình mới với Arthur. Ngoài đem tới những hỗ trợ tài chính, Arthur Capel cũng là người có ảnh hưởng sâu sắc tới phong cách thiết kế của Coco Chanel. Coco thường chỉnh sửa lại trang phục của Arthur với phong cách lịch lãm và thoải mái, khiến các quý bà quan tâm và đặt may trang phục tương tự. Từ đó Coco dần chuyển hướng sang thiết kế trang phục. 

Năm 1910, Coco mở một cửa hàng thời trang nữ mang tên Chanel Modes tại số 21 đường Cambon, Paris. Năm 1913, Arthur tài trợ cho Coco mở thêm hai cửa hàng thời trang ở Deauville và Biarritz chuyên bán trang phục cao cấp cho phụ nữ, đặc biệt các thiết kế có tính ứng dụng giúp người mặc có thể thoải mái chơi thể thao.

Những thiết kế mạnh mẽ của Chanel trong Thế Chiến I

Chiến tranh thế giới lần thứ nhất đã gây ảnh hưởng lớn tới ngành thời trang của châu Âu. Dưới bối cảnh vật liệu khan hiếm và quyền phụ nữ được chú trọng hơn, chất liệu may mặc cũng được các thương hiệu thời trang thay đổi cho phù hợp.

Năm 1918, Coco Chanel mua lại toàn bộ tòa nhà tại số 31 đường Cambon để làm cửa hàng bán váy áo quy mô lớn. Cửa hàng này tập trung vào các thiết kế váy áo vest, váy bút chì, áo blazer, áo thuỷ thủ, đầm đen đơn giản... được may bằng chất liệu như flannel, linen, jersey, vải tuyn. Các loại vải này có độ dày để giữ ấm, đồng thời vừa có độ rủ, tạo hình ảnh vừa mạnh mẽ vừa quyến rũ cho phái đẹp. Đặc biệt, chúng phù hợp với các thiết kế đơn giản, mang phong cách nam tính đặc trưng của Chanel. 

Vào năm 1915, những thiết kế thời trang của Chanel đã gây tiếng vang khắp nước Pháp. Từ năm 1915 tới 1917, sự nổi tiếng của Chanel lan rộng ra các nước châu Âu. 

Nước hoa Chanel No.5 - sản phẩm mang tính lịch sử của thương hiệu

Sau khi Thế Chiến I kết thúc, thời trang của Chanel mang xu hướng của thập niên 1920. Một số thiết kế tiêu biểu bao gồm váy đính cườm, vest cho phụ nữ... đem tới hình ảnh người phụ nữ hiện đại đầy phong cách và nữ tính.

Năm 1921, Coco Chanel hợp tác với Ernest Beaux, một chuyên gia về nước hoa, để điều chế nên mùi hương nước hoa riêng dành cho House of Chanel của bà. Trong số đó, nước hoa Chanel No.5 vẫn còn nổi tiếng tới tận ngày nay. 

Mới đầu, nước hoa Chanel No.5 chỉ được dùng để tặng cho các khách hàng của House of Chanel. Do nhận được sự yêu thích của rất nhiều người, từ năm 1922, House of Chanel bắt đầu sản xuất nước hoa Chanel No.5 với số lượng lớn để bán lẻ.

Nhận thấy sự thành công với nước hoa Chanel No.5, Coco Chanel quyết định sản xuất thêm nhiều loại nước hoa khác, và mở rộng quy mô kinh doanh tới nhiều nước khác ngoài châu Âu. Tuy nhiên để làm được điều đó, bà cần phải có nguồn vốn đầu tư lớn, cũng như sự hiểu biết về kinh doanh. Qua sự giới thiệu của Théophile Bader (người sáng lập của Galeries Lafayette), Coco Chanel đã hợp tác với nhà đầu tư tài chính Pierre Wertheimer. Họ thành lập Công ty nước hoa Chanel (Parfums Chanel), trong đó Chanel chỉ nắm 10% cổ phần, Wertheimer 70% cổ phần, và Bader 20% cổ phần. 

Chanel liên tục gặt hái những thành công mới trong việc kinh doanh thời trang và nước hoa. Tuy nhiên, mối quan hệ của bà với cộng sự Pierre Wertheimer thì lại ngày càng xấu đi. Coco Chanel chỉ trích Wertheimer vì đã lợi dụng và bóc lột tài năng của bà. Ngược lại, Wertheimer cho rằng chính ông mới là người giúp Chanel mở rộng kinh doanh và trở thành người đàn bà giàu có. Mặc cho những tranh cãi, phần trăm cổ phần của Chanel và Wertheimer vẫn không thay đổi.

Ngoài quần áo và nước hoa, Chanel cũng phát triển thêm mảng phụ kiện trang sức cho thương hiệu. Vào năm 1932, nhà mốt nước Pháp mở triển lãm nữ trang gồm vòng cổ kim cương hình mặt trời, đài phun nước,...

Năm 1937, Coco Chanel mở rộng sản xuất nhằm nhắm tới nhiều đối tượng phụ nữ hơn, đặc biệt với những người mang vóc dáng nhỏ nhắn. Chính Chanel là người đã góp phần lăng xê xu hướng Gamine (gồm các thiết kế phù hợp với phụ nữ nhỏ nhắn, tinh nghịch, có chút nam tính) vào năm 1930–1940.

Nốt trầm của Chanel trong Thế Chiến II

Trong suốt giai đoạn Thế Chiến II diễn ra (1939–1945), Coco Chanel đã phải đóng cửa tiệm thời trang Maison Chanel, chỉ còn kinh doanh nước hoa và nữ trang. Trong khi đó, Pierre Wertheimer và gia đình đã rời Paris tới Mỹ nhằm tránh chính sách hà khắc của Đức quốc xã đối với người Do Thái.

Năm 1940, Pierre Wertheimer đã bổ nhiệm cho Felix Amiot làm người điều hành kinh doanh Parfums Chanel về mặt pháp lý. Bởi Felix Amiot là một chuyên gia công nghiệp theo đạo Thiên Chúa người Pháp, nên Công ty nước hoa Chanel vẫn được phép tiếp tục kinh doanh trong suốt thời gian này.

Cũng vào thời điểm đó, Chanel chuyển đến sống ở khách sạn Ritz ở Paris với người tình Hans Gunther von Dincklage, một sĩ quan tình báo Đức quốc xã.

Sau khi chiến tranh kết thúc, Chanel đã bị bắt do bị nghi là đã cộng tác với Đức quốc xã. Nhờ sự ảnh hưởng của thủ tướng Anh lúc bấy giờ Winston Churchill, Coco Chanel được trả tự do. Thế nhưng áp lực dư luận vẫn còn đó khiến Coco Chanel không thể ở lại Pháp. Bà cùng Hans Gunther von Dincklage chuyển tới Thuỵ Sĩ sống lưu vong. 

Chanel mở rộng sản xuất thời hậu chiến

Khi chiến tranh chấm dứt, Pierre Wertheimer quay lại Pháp và khôi phục việc kinh doanh, bao gồm cả dòng sản phẩm nước hoa Chanel. Trong khi đó ở Thuỵ Sĩ, Coco Chanel vẫn còn tức giận vì Wertheimer đã lợi dụng tài năng của bà. Coco Chanel đã quyết định thành lập một công ty chuyên về nước hoa ở Thuỵ Sĩ để làm đối thủ cạnh tranh bán nước hoa Chanel với Wertheimer.

Điều này khiến Wertheimer đứng trước nguy cơ bị xâm phạm quyền thương mại. Tuy nhiên, do lo ngại ảnh hưởng tới sự uy tín của thương hiệu, Wertheimer đã không kiện Coco Chanel mà quyết định đàm phán với bà. Năm 1947, cả hai đã thoả thuận và ký hợp đồng thành lập công ty Parfums Chanel. Theo thoả thuận, Coco Chanel được trả 400.000 đô-la (lợi nhuận bán nước hoa Chanel No.5 trong thời chiến), 2% tiền bản quyền nước hoa Chanel No.5, được phép bán nước hoa Chanel ở Thuỵ Sĩ với số lượng giới hạn, và nhận được một khoản trợ cấp vĩnh viễn cho chi phí hàng tháng của bà. Với các điều khoản này, Wertheimer được nắm bản quyền thương hiệu nước hoa Coco Chanel, buộc bà đóng cửa công ty nước hoa ở Thụy Sỹ.

Năm 1953, Coco Chanel muốn vực dậy mảng thời trang và nữ trang của thương hiệu Chanel. Do cần nhiều vốn để thực hiện, Chanel đã lại phải nhờ tới sự giúp đỡ của Pierre Wertheimer. Wertheimer đồng ý tài trợ, nhưng với điều kiện ông được nắm quyền kinh doanh tất cả các sản phẩm thuộc thương hiệu Chanel.

Vào những năm 1950s, những thiết kế của Chanel vẫn được giới thời trang ưu ái. Năm 1957, Coco Chanel đã nhận được giải thưởng tại Dallas với bộ sưu tập mùa xuân của mình. Trong khi đó, Pierre Wertheimer thao túng luôn 20% cổ phần của Bader trong Công ty Parfums Chanel, có nghĩa là gia đình Wertheimer chiếm tới 90% tổng số cổ phần.

Năm 1965, con trai của Pierre Wertheimer là Jacques Wertheimer đã tiếp quản việc điều hành Parfums Chanel. Năm 1971, Coco Chanel qua đời. Công việc của bà được chuyển giao cho Yvonne Dudel, Jean Cazaubon và Philippe Guibourge.

Sau một thời gian, Jacques Wertheimer đã thành công dành được quyền kiểm soát lợi nhuận của House of Chanel. Tuy nhiên, doanh thu và lợi nhuận của House of Chanel thời điểm này cũng không được khả quan. Có một số tin đồn cho rằng nguyên nhân là bởi Jacques tập trung vào việc chăm ngựa hơn là công ty.

Tới năm 1974, Alain Wertheimer, con trai của Jacques Wertheimer, trở thành người nắm quyền quản lý của House of Chanel. Ông đã thực hiện nhiều chiến lược để vực dậy kinh doanh của thương hiệu, trong số đó bao gồm việc thuyết phục Karl Lagerfeld chấm dứt hợp đồng với Chloé để làm việc cho Chanel.

Chanel khởi sắc trở lại với tài năng của Karl Lagerfeld

Năm 1983, Karl Lagerfeld trở thành giám đốc thiết kế của Chanel. Các thiết kế của ông thường được lấy cảm hứng từ quá khứ. Ngoài việc phát huy những tài năng sáng tạo của mình, Karl Lagerfeld cũng giữ lại những nét đặc trưng vốn có của Chanel như vải tweed, màu vàng kim nổi bật, chi tiết sợi xích...

>>> Xem thêm: Cuộc đời của ông hoàng Karl Lagerfeld qua những bức ảnh huyền thoại

Trong thập niên 80s, Chanel đã mở được 40 cửa hàng trên khắp thế giới. Vào đầu thập niên 90s, doanh số thương hiệu giảm mạnh dưới sự ảnh hưởng của tình trạng suy thoái kinh tế thế giới. Tuy nhiên nhà mốt nước Pháp đã hồi phục trở lại vào giữa những năm 1990 nhờ việc mở thêm nhiều cửa hàng.

Dưới sự chèo lái của Karl Lagerfeld, Chanel không ngừng lớn mạnh, là một trong những thương hiệu thời trang cao cấp hàng đầu thế giới. Các ngôi sao nổi tiếng và những tín đồ thời trang luôn dành sự ưu ái cho các thiết kế của Chanel. Năm 2019, Karl Lagerfeld qua đời. Người thay thế vị trí của ông là Virginie Viard và Eric Pfrunder. Virgine Viard là người thiết kế, lên mẫu cho các dòng sản phẩm thời trang, còn Eric Pfrunder sẽ chịu trách nhiệm hình ảnh, quảng cáo của thương hiệu. Năm 2021, Eric Pfrunder quyết định rời Chanel sau gần 40 năm gắn bó.

Dù có hơn 100 năm tuổi với nhiều thăng trầm lớn nhỏ, song Chanel vẫn luôn giữ vững vị thế là một trong những thương hiệu thời trang đẳng cấp và xa xỉ nhất thế giới.