Lý do cần tiêm vaccine Covid-19 cho 70% dân số Việt Nam

Ngày 15/6 vừa qua, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết Việt Nam triển khai chiến dịch tiêm chủng cho 70% dân số trưởng thành, tương đương 150 triệu liều vaccine Covid-19 để đạt được miễn dịch cộng đồng.

Liên quan đến vấn đề trên, Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu di truyền dịch tễ học và loãng xương thuộc Viện nghiên cứu Y khoa Garvan, Australia, đồng thời là Giám đốc Trung tâm Công nghệ Y tế thuộc Đại học Công nghệ Sydney, Australia, cho biết, chiến lược chống Covid-19 thực tế nhất hiện nay là xây dựng một cộng đồng có khả năng miễn dịch để kiềm chế virus lây lan.

Theo đó, cách xây dựng hệ thống miễn dịch mạnh là tiêm chủng vaccine cho nhiều người trong cộng đồng, từ đó có kháng thể (antibodies) để chống trả virus. Có thể hiểu đơn giản là người được chủng ngừa gián tiếp bảo vệ người chưa hoặc không được tiêm chủng. Điều này cũng có nghĩa là tỷ lệ tiêm chủng càng cao thì nguy cơ lây lan trong cộng đồng càng thấp, từ đó sẽ dập được dịch. Đây là nguyên lý chính của khái niệm miễn dịch cộng đồng.

Theo các chuyên gia, con số 70% để đạt miễn dịch cộng đồng còn phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố không chỉ riêng vaccine. PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cố vấn Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, cho biết con số 70% dựa trên các nghiên cứu về vấn đề miễn dịch cộng đồng trên thế giới.

Ví dụ: Trong một cộng đồng (phải là một quốc gia) có 10.000.000 dân, tiêm vaccine được 7.000.000 người thì 3.000.000 người còn lại có thể không tiêm nhưng khả năng dịch bùng phát lớn là rất thấp, nếu có thì chỉ có các ca lẻ tẻ với ổ dịch rải rác.

Song, ông Phu nhận định, con số 70% chỉ đúng khi hiệu quả vaccine có giá trị 100%. Như vậy, lúc đó sẽ không cần áp dụng các biện pháp giãn cách, phong tỏa nữa. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên thế giới hiện nay cho thấy vaccine không thể đạt hiệu quả 100% nên con số 70% chỉ được xem là giá trị tương đối.

Ngoài ra, nguy cơ vaccine không có tác dụng hoặc giảm hiệu quả với những biến chủng mới thì không thể nói là có miễn dịch cộng đồng với chủng mới này được, mặc dù cộng đồng đó đã có miễn dịch tác dụng với chủng cũ. Tuy vậy, tin tốt là các nghiên cứu cho thấy các vaccine hiện nay vẫn có tác dụng với tất cả các chủng virus đang lưu hành.