Soya Garden đóng cửa 80% số cửa hàng, âm vốn chủ sở hữu hơn 50 tỷ đồng: Shark Thủy bị Covid "chiếu tướng"

Năm 2019, chuỗi Soya Garden thuộc Công ty cổ phần Soya Garden báo cáo lỗ sau thuế 62 tỷ đồng. Đến năm 2020, đơn vị này tiếp tục báo mức lỗ còn cao hơn là 77 tỷ đồng, cao nhất từ trước đến nay. Việc liên tục thua lỗ thảm hại khiến công ty âm vốn chủ sở hữu tới 53 tỷ đồng trên số vốn điều lệ là 100 tỷ đồng. Doanh thu cũng sụt giảm hơn 40%.

Lý giải cho tình trạng này thì phía đơn vị quản lý của thương hiệu Soya Garden cho rằng, đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng rất lớn tới tình hình kinh doanh của cả ngành F&B nói chung, trong đó có Soya Garden. Những vấn đề như thói quen của người tiêu dùng, không được hoạt động hết công suất bán hàng tại chỗ, kinh doanh dựa trên bán mang về hiệu quả thấp... khiến hàng loạt cửa hàng của thương hiệu này đóng cửa.

Tính đến đầu năm 2021, 2/3 số cửa hàng trong số 50 địa điểm của Soya Garden đã dừng hoạt động. Soya Garden là thương hiệu khởi nghiệp được ông Hoàng Anh Tuấn (sinh năm 1988) gọi vốn thành công với số tiền là 15 tỷ đồng năm 2017 trên chương trình Shark Tank Việt Nam. (cửa hàng đầu tiên được ông Tuấn mở năm 2016 do ông và chị gái đồng sáng lập).

Người quyết định bỏ vốn đầu tư vào thương hiệu Soya Garden chính là Shark Thủy (ông Nguyễn Ngọc Thủy). Ở thời điểm chương trình có Soya Garden lên sóng, Shark Thủy quyết định đầu tư 4 tỷ đồng cho 45% cổ phần và 11 tỷ đồng dưới dạng trái phiếu doanh nghiệp với lộ trình hoàn vốn 3 năm. (Thực tế khi ấy, theo đăng ký kinh doanh thì vốn điều lệ do ông Tuấn đăng ký chỉ vỏn vẹn là  30 triệu đồng).

Đến tháng 3/2018, Soya Garden tăng vốn điều lệ từ 30 triệu đồng lên 20 tỷ đồng. Nhưng có tới 82% cổ phần thuộc về CTCP Tập đoàn Ozen của Shark Thủy; ông Hoàng Anh Tuấn còn sở hữu 9,54% và chị gái ông Tuấn là bà Hoàng Thu Thủy (đồng sáng lập) nắm 8,46%.

Tháng 3/2019, vốn điều lệ của Soya Garden được tăng tới 5 lần lên 100 tỷ đồng và nguồn vốn tiếp tục được rót từ tập đoàn giáo dục E Group của ông Nguyễn Ngọc Thủy. Sau khi tăng vốn này thì trong vòng 2 năm từ 2018 tới  2020, Soya Garden đã mở rộng quy mô lên mức 50 cửa hàng trên cả nước. 

Song đây cũng chính là giai đoạn đi xuống của chuỗi cửa hàng chế biến đồ uống từ đậu nành này, mở rộng  đi kèm các chi phí cố định, chi phí quản lý, nhân công và  nguyên vật liệu đầu vào tăng cao trong khi doanh thu liên tục sụt giảm (từ 96 tỷ doanh thu xuống chỉ còn 56 tỷ doanh thu năm 2020).

Khi đại dịch Covid-19 xuất hiện, tác động của nó càng khiến tình hình của Soya Garden trở nên tồi tệ hơn, thương hiệu này đóng 80% số cửa hàng, giữ lại 10 điểm với 4 cửa hàng tại TP HCM và 6 cửa hàng đang hoạt động tại Hà Nội.

"Giống như tất cả chuỗi F&B, Soya Garden cũng bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19. Hầu hết cửa hàng của chúng tôi đều ở vị trí đẹp, lại là doanh nghiệp starup nên thiệt hại của chúng tôi còn sâu sắc hơn người khác", ông Hoàng Anh Tuấn chia sẻ hồi tháng 5/2020.

Theo ông Tuấn, việc đóng cửa 2/3 số địa điểm kinh doanh là nhằm tái cơ cấu doanh nghiệp chỉ giữ lại những địa điểm có vị trí đẹp và đem về doanh thu tốt, chuyển hướng sang mô hình kinh doanh mới tiết kiệm chi phí mặt bằng và nhân viên hơn.

Về phía "ông chủ" thực sự là Shark Thủy thì cho rằng,  Soya Garden đang trong quá trình tối ưu hóa mô hình. "Ngày trước, chúng tôi tập trung vào không gian trải nghiệm tại chỗ, nhưng sau một thời gian hoạt động thì đánh giá những mô hình ít chỗ ngồi, ví dụ như kiosk, và đẩy mạnh giao hàng tận nơi sẽ mang lại hiệu quả hơn", Chủ tịch của E Group cho biết.

Hiện tại, Soya Garden cho biết sẽ theo hướng mở các cửa hàng có quy mô nhỏ chỉ với dưới 20 chỗ và các cửa hàng dạng kiosk để tập trung nhiều hơn vào hình thức bán mang đi và giao hàng. Soya Garden kết hợp với một số thương hiệu về F&B, xây dựng mô hình Soya Bistro tương tự các cửa hàng tiện lợi đang "sống tốt" trong mùa dịch. 

Soya cũng tận dụng thế mạnh từ tập đoàn giáo dục của Shark Thủy để thiết lập mô hình English Talk Café, hợp tác với Englishnow trong việc bán đồ uống cho học sinh. Thương hiệu này cũng sẽ đẩy mạnh hoạt động kinh doanh online thông qua hợp tác với Grab, Now, Foody, Baemin, VinID.

Về người sáng lập Hoàng Anh Tuấn, đến tháng 9/2020, ông này không còn là người đại diện pháp luật và CEO của Soya Garden (theo đăng ký kinh doanh). Thế nhưng nhà sáng lập của Soya Garden cho biết vừa sang đầu quân cho One Mount, công ty thành viên thuộc Tập đoàn Vingroup (chuyên mảng công nghệ). Ông Tuấn cũng cho ra đời thương hiệu  Astermania, một thương hiệu thời trang ra mắt được 6 tháng.

Có thể nói, cuộc chơi trong mảng F&B của thí sinh gọi vốn Hoàng Anh Tuấn trên Shark Tank năm nào đã đi đến hồi kết. Khi ấy, ngoài một ý tưởng tiềm năng, ông Tuấn bị các Shark chê là "lơ mơ về quản lý tài chính", không rõ là lời có vận vào người hay không. Nhưng sau 4 năm, Soya Garden sẽ sống tiếp mà không đồng hành với người "khai sinh" ra nó.