Mắm bò hóc, đặc sản “độc nhất vô nhị” của người Khmer

Mắm bò hóc, prahok hay prohoc là một loại mắm được làm ra với nguyên liệu chính là cá nước ngọt. Mắm bò hóc vốn bắt nguồn từ Campuchia, đây là món đặc sản trứ danh và chỉ dùng dể mời khách quý. Theo người Khmer sinh sống ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ, mắm bò hóc trở thành món ăn phổ biến trong nền ẩm thực nơi đây khi trở thành nguyên liệu chính cho nhiều món ăn.

Cách để làm ra loại mắm này chính là chọn những con cá nước ngọt ngon nhất, đánh vảy, bỏ ruột, làm sạch, giã nát sau đó phơi qua một nắng rồi nén vài lu, khạp. Khi ủ mắm, người Khmer cho thêm các loại gia vị như muối, đường, tiêu, tỏi, ớt và có cả cơm nguội theo một tỉ lệ nhất định. Đây là một công đoạn rất quan trọng khi làm mắm. Cá phơi qua một nắng cho có mùi “hơi ươn”, rỏ hết nước là có thể ủ mắm. Trước khi cho cá vào ủ thành mắm có thể cho thêm thính vào và trộn đều. Mắm bò hóc ủ vài tháng (thường là 4 đến 6 tháng) là có thể ăn được.

Tùy theo mỗi địa phương mà họ có cách làm ra mắm với những tỉ lệ nguyên liệu khác nhau và cho ra thành phẩm có mùi vị khác nhau. Để có thành phẩm mắm ngon cần nhiều yếu tố như cá ngon, bàn tay tỉ mỉ của người làm và những tỉ lệ ủ mắm bí truyền của mỗi nhà. Mắm bò hóc có hương vị khá lạ lẫm nhưng lại rất bổ dưỡng với thành phần protein trong đó. Ngày xưa, mắm bò hóc chính là nguồn đạm chính trong bữa ăn của người Khmer nghèo khi mà họ ăn cơm với mắm sống trộn với dưa rau.

Mắm bò hóc ngoài ăn sống có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, gắn liền với đời sống của người dân miền Tây Nam Bộ như lẩu mắm, mắm chưng, bún mắm,… Đặc biệt phải kể đến 2 món ăn với thành phần chính là mắm bò hóc đó là bún num bò chóc và bún nước lèo Trà Vinh.

Bún num bò chóc cũng là một đặc sản theo chân người Campuchia “du nhập” vào Việt Nam để rồi làm phải lòng biết bao thực khách. Món bún này cầu kỳ ở chỗ nguyên liệu phải tươi, ngon, nước dùng phải đặc biệt để đạt được hương vị rất đặc trưng, rất “Campuchia”. Điểm nhấn của món ăn chính là trái chúc, ngải bún và không thể thiếu đó là mắm bò hóc. Tô bún num bò chóc được gọi là ngon khi đủ màu sắc, trắng của cá, vàng của nghệ, xanh của rau kết hợp với hương vị đậm đà, thơm thảo giữa các loại nguyên liệu hòa với mùi vị đặc trưng của mắm bò hóc.

Một món ăn thơm ngon khác có nguyên liệu chính là mắm bò hóc phải kể đến đó là bún nước lèo Trà Vinh. Bún nước lèo là một món ăn quen thuộc của người dân đồng bằng sông Cửu Long và lập nên thương hiệu ở nhiều nơi bên cạnh Trà Vinh như: bún nước lèo Sóc Trăng, bún nước lèo Bạc Liêu,…

Tùy theo khẩu vị và cách nấu mà mỗi địa phương có những biến tấu khác nhau nhưng truyền thống nhất với nguyên liệu mắm bò hóc đậm đà chính là bún nước lèo Trà Vinh. Món bún nước lèo chuẩn vị với nước lèo trong veo, tôm tươi dai dai ngọt ngọt, thịt ba chi giòn rộm, cá lóc mềm tan trong miệng kết hợp với mắm bò hóc đặc trưng khiến bao thực khách xao xuyến mãi.

Mắm bò hóc không chỉ là một món ăn mà đã sớm trở thành một đặc trưng văn hóa ẩm thực của người Khmer, nếu có dịp thì đừng ngại ngần mà thử qua món ăn này, bạn nhé!