Ngày 18/11, cộng đồng mạng chia sẻ về hình ảnh một phiếu xét nghiệm của bệnh nhi 5 tuổi với các mẫu xét nghiệm sàng lọc ung thư sớm. Bình luận về vấn đề này, đa số các bác sĩ đều cho rằng việc xét nghiệm trên thậm chí còn gây nguy hiểm cho bệnh nhi.
BS Trịnh Thế Cường - Bệnh viện E Hà Nội - lo ngại, dùng các marke ung thư để sàng lọc ung thư cho người lớn đã là sai (trừ PSA trong ung thư tiền liệt tuyến, AFP trong ung thư gan), đây còn xét nghiệm cho bé 5 tuổi... Nếu trường hợp CA 199 của bé tăng, có khả năng bé sẽ phải nội soi đại tràng hay chụp cắt lớp ổ bụng…
TS BS Phạm Thị Việt Hương, chuyên ngành ung thư Nhi cho biết, dấu hiệu ung thư (chỉ điểm u, tumor markers) có thể phân biệt u lành với u ác hoặc phát hiện được khối u bằng xét nghiệm máu. Tuy nhiên, tại thời điểm này, phần lớn tumor markers không đủ đặc hiệu để dùng cho sàng lọc ung thư. Tumor markers chủ yếu được dùng để phân nhóm nguy cơ, tiên lượng, theo dõi đáp ứng điều trị, nghi ngờ tái phát của bệnh nhân ung thư... chứ không dùng để chẩn đoán ung thư, càng không dùng để sàng lọc phát hiện sớm ung thư.
Chẩn đoán ung thư sẽ bao gồm các bước: hỏi bệnh sử, tuổi hay bị ung thư đó, các yếu tố nguy cơ, tiền sử phơi nhiễm, khám lâm sàng tìm kiếm triệu chứng và tổn thương, siêu âm, chẩn đoán hình ảnh, sinh thiết làm giải phẫu bệnh, sử dụng những tumor markers nghĩ đến cơ quan/khối u nào đó...
Bác sĩ Nguyễn Triệu Vũ – Trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Thủ Đức, TP.HCM - cho biết, hiện có rất cơ sở y tế tung ra các gói tầm soát ung thư trong đó chỉ định bừa bãi các chất đánh dấu bướu như CEA, CA 15-3, CA 125… trong khi trên thế giới, không có tổ chức nào làm như vậy.
Chẳng hạn, CEA thường được quảng cáo nhằm phát hiện sớm ung thư ruột già nhưng thật ra, đối với ung thư ruột già khi mới phát triển, CEA chỉ tăng trong một số ít bệnh nhân.
CA 125 thì chưa chứng minh được hiệu quả trong phát hiện sớm ung thư buồng trứng và có thể tăng cao trong nhiều bệnh khác nhau như xơ gan, lạc nội mạc tử cung, nhân xơ tử cung.
CA 19.9 là dấu ấn của carcinoma đại trực tràng và tụy. Tuy nhiên nó cũng có thể tăng ở bệnh nhân ung thư gan mật, dạ dày, tế bào gan và nhiều bệnh lành tính khác.
Bình luận