Trong Y học cổ truyền có ghi chép, xuyên tâm liên còn có tên khác là khổ đởm thảo, cây lá đắng, nhất kiến hỷ, cây công cộng. Loài cây này tên khoa học Andrographis paniculata, có tính hàn, vị đắng.
Cây xuyên tâm liên là cây thảo thuộc họ Ô rô, có nguồn gốc từ Sri Lanka và Ấn Độ. Loại cây này khá nhỏ, mọc thẳng đứng, thời gian sống từ 1 - 2 năm, chiều cao có thể lên tới 1m. Thân thảo được chia làm nhiều nhánh, cành của xuyên tâm liên mọc theo 4 hướng. Lá loại cây này mọc đối, thuôn dài hình hơi mác, cuống của nó khá ngắn, hoa nhỏ màu trắng, có điểm hường, mọc thành từng chùm ở nách lá hoặc trên ngọn cành. Có quả hình nang dài, hạt hình trụ màu nâu nhạt.
Phần trên mặt đất của cây xuyên tâm liên được dùng làm điều chế thuốc. Loài cây này thường được người ta thu hái vào đầu thu, lúc cây bắt đầu đơm hoa, họ sẽ cắt cây thành từng đoạn, rồi đem phơi hoặc sấy khô.
Đây là cây thuốc vốn được sử dụng trong việc hỗ trợ điều trị viêm khớp dạng thấp, tiêu chảy, viêm họng, nhiễm trùng đường hô hấp, viêm phổi, viêm miệng, viêm tiết niệu, viêm lợi. Nó có tác dụng kháng viêm, phổ điều trị rất rộng. Ngoài ra cây này còn chứa các hoạt chất giúp ức chế sự phát triển của virus, đồng thời làm tăng cường sự miễn dịch.
Xuyên tâm liên hiện là phương thuốc được sử dụng trong hỗ trợ điều trị Covid-19 ở thể nhẹ và trung bình tại nhiều quốc gia như Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc, và cả Việt Nam.
Ở Mỹ, theo kết quả nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Bệnh tật và Sức khỏe Môi trường, thuộc Đại học Nam Carolina đã được đăng trên tạp chí Brain Sciences vào cuối tháng 7/2021 cho thấy, chiết xuất từ xuyên tâm liên có tác dụng làm giảm các triệu chứng của căn bệnh cách đây 30 năm.
Cụ thể Scitech Daily đưa tin, nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Đại học Nam Carolina đã phát hiện công dụng mới của Andrographolide - hợp chất được chiết xuất từ cây xuyên tâm liên mang tới hiệu quả đáng kể trong việc làm thuyên giảm các triệu chứng của hội chứng chiến tranh Vùng Vịnh và hỗ trợ để điều trị khỏi căn bệnh này.
Chính những lợi ích mà chiết xuất từ cây xuyên tâm liên mang tới đã thúc đẩy nhóm tác giả sử dụng nó trong nghiên cứu điều trị hội chứng chiến tranh Vùng Vịnh. Theo đó, qua nhiều nghiên cứu đã cho thấy chiết xuất từ xuyên tâm liên có tác dụng kháng khuẩn, chống virus, viêm phổi, do đó làm giảm chứng mạn tính của bệnh, đồng thời hạn chế nguy cơ xảy ra biến chứng.
Còn như nghiên cứu mới được tiến hành ở phòng thí nghiệm, các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện Andrographolide còn làm tăng số lượng vi khuẩn có lợi, đồng thời tiêu diệt loại có hại. Chính vì thế, chúng có khả năng làm giảm viêm ruột, giảm viêm thần kinh, và hỗ trợ hiệu quả trong chữa căn bệnh bí ẩn cách đây 3 thập kỷ.
Sau kết quả của nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, để xác định rõ hơn hiệu quả của xuyên tâm liên trong điều trị hội chứng chiến tranh Vùng Vịnh, nhóm tác giả tại Đại học Nam Carolin đang được khuyến khích tiến hành thử nghiệm lâm sàng.
Giám đốc phòng thí nghiệm, Saurabh Chatterjee cho biết, thông qua cách thức mà các vi sinh vật đã bị biến đổi sau khi xâm nhập vào cơ thể bệnh nhân, giúp nhóm nghiên cứu xác định được điều này. Theo đó, vi sinh vật này đã tạo ra độc tố, rồi đi qua lớp niêm mạc mỏng của ruột và thấm vào trong máu. Từ đây, chúng lưu thông khắp cơ thể, kể cả não. Như vậy, đây lần đầu tiên các nhà khoa học phát hiện ra mối liên hệ trực tiếp giữa triệu chứng tiêu hóa và tác động thần kinh ở bệnh nhân bị hội chứng chiến tranh Vùng Vịnh.
Theo đó, Hội chứng chiến tranh Vùng Vịnh có tên tiếng Anh là Gulf War syndrome - GWS hay Gulf War illness - GWI, chính là hiện tượng rối loạn mạn tính đa triệu chứng, xảy ra trên 36% cựu quân nhân Mỹ - những người từng phục vụ trong cuộc chiến ở vùng vịnh Ba Tư năm 1990-1991.
Cụ thể, đã có khoảng 250.000 quân nhân mắc phải hội chứng này, với các tình trạng như đau cơ, mệt mỏi, tiêu chảy, phát ban, suy nhược kéo dài, đau lan rộng, khó hô hấp, khó ngủ... nhưng các bác sĩ lúc bấy giờ đã không thể lý giải nguyên nhân. Thậm chí, trong số những người này đã có không ít người bị ảnh hưởng hệ thần kinh cũng như mắc phải nhiều vấn đề về nhận thức, thậm chí có binh sĩ còn bị ung thư.
Liên quan đến xuyên tâm liên, Phó Viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TP HCM, Tiến sĩ - bác sĩ Trương Thị Ngọc Lan cho biết, dựa trên các kết quả nghiên cứu của Trung Quốc và ở nước ta là quá trình điều trị tại Bắc Giang, Bắc Ninh, hiện đơn vị đang tiến hành nghiên cứu về loại thuốc này để sớm đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Dù vậy, bác sĩ Ngọc Lan khuyến cáo, người dân không nên tự ý dùng hoặc mua xuyên tâm liên. Nguyên nhân là loại thuốc này chỉ để hỗ trợ diệt virus ở những bệnh nhân F0 chứ không có tác dụng trong việc phòng ngừa. Vì đây có thể xem là loại kháng sinh từ thảo dược, do đó nếu tự uống sẽ tương tự như việc không bị bệnh mà lại uống kháng sinh, như vậy sẽ gây hại cho cơ thể.
Bình luận