Ẩm thực Việt phong phú, đó là điều không một ai có thể phủ nhận. Suốt từ Bắc tới Nam, miền nào cũng có những món ăn ngon, mang đặc trưng văn hoá của miền đó. Trong đó, ẩm thực miền Trung cũng đóng góp rất nhiều đặc sản, nhiều món thậm chí được ưa chuộng trên toàn quốc. Tiêu biểu có thể kể đến món nem lụi của Cố đô Huế.
Đã từ lâu, nem lụi là món ăn độc đáo của Huế, là một phần linh thiêng trong ẩm thực Huế. Nguyên liệu làm nên món này vốn không có gì quá cầu kỳ, chỉ là thịt heo, bì heo cùng chút muối, tiêu đường. Tuy vậy để chế biến ra được món nem lụi lại đòi hỏi không ít công sức, từ khâu chọn nguyên liệu cho đến cách chế biến. Ngày trước khi máy móc hỗ trợ chưa phát triển, thịt heo phải giã tay cho nhuyễn, trộn cũng bí heo thái bằm nhỏ, gia vị rồi quết lên que tre, cuối cùng là nướng đều trên than hồng. Thao tác đưa xiên chả tới lui trên than cho chín đều được dân gian gọi là lụi, từ đó tên nem lụi ra đời.
Nem lụi khi chín vàng đều, ăn vừa giòn, vừa ngọt, vừa đậm đà, chỉ ăn không đã được nhiều người ưa thích. Nhưng ẩm thực Huế vốn cầu kỳ, bên cạnh những cây nem thơm nức, người Huế còn khéo pha chế ra món nước chấm gây nghiện.
Nước chấm nem lụi đúng chuẩn Huế pha rất cầu kỳ. Chỉ nguyên liệu thôi đã gồm có đậu phộng, mè, đậu tuơng, nước thơm ép, mắm và đặc biệt còn có cả gan lợn. Được biết các nguyên liệu này sẽ được xay nhuyễn rồi nêm nếm vừa phải đun sao cho thành một hỗn hợp sền sệt, vừa vị mặm, ngọt, bùi, béo, cay là đạt. Chính bởi phần nước chấm cầu kỳ như thế mà chiếc nem lụi đã ngon lại càng thêm được nâng vị. Thậm chí có người khẳng định mình mê nem lụi Huế chỉ bởi thứ nước chấm riêng có của Cố đô.
Như rất nhiều món ăn của miền Trung, nem lụi được ăn kèm với rất nhiều rau sống như xà lách, rau thơm, xoài xanh, chuối chát, dưa leo, rau húng... Một phần nem lụi đầy đủ sẽ gồm những cây nem vàng nấu thơm nức, bánh tráng, đĩa rau sống xanh non, sạch sẽ và phần nước chấm nâu nhạt sóng sánh. Một mân nem lụi đầy đủ như thế dưới bàn tay khéo léo của người dân Huế chỉ cần nhìn thôi đã khiến người ta ứa nước miếng thèm thuồng.
Khi ăn, thực khách rút cây nem khỏi xiên que kèm với rau sống, chuối chát, khế chua, chấm cùng nước chấm. Một miếng nem lụi đúng chuẩn vừa có vị thơm béo của thịt, vị ngậy đậm đà của nước chấm, vị chua, chát, tươi mát của rau có thể khiến bất thực khách khó tính nào cũng phải gật gù.
Với sự hấp dẫn khó chối từ, dần dần, nem lụi đã vượt qua ranh giới đất Cố đô để đi đến nhiều vùng miền. Đến nay, nem lụi trở thành món ăn vặt được ưa thích ở nhiều nơi và cũng có nhiều biến tấu. Có nơi thay que tre nem lụi bằng cây sả hoặc mía, nhiều nơi bỏ thứ nước chấm cầu kỳ để pha nước mắm chua ngọt. Biết rằng, mỗi phiên bản nem lụi ở mỗi nơi đều có cái ngon, nhưng những ai đã từng nếm nem lụi chuẩn vị Huế đều thương nhớ vị nem lụi đất Cố đô.
Bình luận