Vải sen là một loại vải được tạo thành từ tơ lấy trong thân của cây hoa sen. Trên thị trường giá của một chiếc khăn làm từ vải sen có thể lên đến hơn 200 đô (khoảng hơn 4.635.200đ).
Loại tơ tự nhiên này chỉ có thể được làm ra bởi một số ít nghệ nhân dệt có tay nghề cao trên khắp thế giới. Với công đoạn làm vải sen khó khăn và nhiều công sức, mỗi sản phẩm làm từ vải sen có thể có giá gấp 10 so với những loại vải thông thường.
Hoa sen là loài hoa phổ biến và là loại cây được trồng trên khắp Việt Nam. Tại Việt Nam, loại vải này mới chỉ được bà Phan Thị Thuận - người đầu tiên ở Việt Nam dệt vải từ tơ sen, bắt đầu thử nghiệm sản xuất vào năm 2017.
Nếu như tơ tằm được tạo nên hầu hết bởi công đoạn "tằm nhả tơ", con người chỉ cần thêm sức cho tằm ăn rồi đợi nó dệt thành kén là có thể thu hoạch thì công đoạn tạo ra tơ sen lại không đơn giản như thế. Mỗi sợi tơ sen đều được lấy từ cuống hoa sen, sau đó mỗi sợi tơ đó lại được dệt bằng tay bởi những người nghệ nhân. Tất cả đều làm bằng thủ công, nhưng việc lấy sợi tơ từ cuống sen được coi là công việc khó khăn nhất.
Sau khi thu hoạch về, cuống sen phải được rửa thật sạch bùn và gai để có được được sợi tơ trắng nhất. Đến công đoạn lấy tơ, bà Thuận phải dùng dao khứa xung quanh cuống sen rồi kéo tơ, đồng thời vê cho sợi tơ sen tròn lại. Quá trình này phải diễn ra khéo léo, quan trọng nhất lúc cứa cuống sen không được cắt quá sâu nếu không sẽ làm đứt luôn sợi tơ bên trong. Mỗi cuống sen chứa một lượng nhỏ các sợi mỏng và dính nên sẽ được bện lại với nhau rồi sấy khô.
Các sợi tơ phải được xử lý trong vòng 24 giờ khi vẫn còn ướt nếu không, chúng sẽ hỏng không dùng được. Đó là lý do vì sao việc thu hoạch tơ sen phải được thực hiện mỗi ngày để nghệ nhân kịp thời xủ lý cuống sen. Thời gian thu hoạch cây sen chỉ bắt đầu vào khoảng tháng 4 đến tháng 10. Sau khi khô, từng sợi tơ sẽ được dệt thành chỉ và những sợi chỉ này sẽ được đong đếm vô cùng tỷ mẩn, cẩn thận.
Sau đó, người nghệ nhân sẽ đan chúng lại với nhau bằng tay. Đây là một công đoạn đòi hỏi kỹ thuật tay nghề cao. Cuối cùng chúng được đưa vào khung dệt tạo thành những mảnh vải mịn màng và êm ái.
Tuy chỉ sen trông khá mỏng manh, nhưng một khi được dệt lên thành những tấm vải thì chúng hoàn toàn có thể bền như những loại lụa truyền thống. Trung bình mỗi nhóm 20 người dệt một ngày, thì mỗi tháng sẽ có khoảng 10-20 chiếc khăn. Những thành phẩm làm từ vải sen không giống bất kỳ loại sợi vải nào khác. Khi cầm chiếc khăn lụa trong tay, sẽ cảm nhận rõ sự mịn màng của sợi tơ, mát nhẹ như lanh và đặc biệt là sự tinh khiết mà chỉ vải sen mới có được.
Do những yêu cầu phức tạp và kỳ công trong các công đoạn mà giá thành các sản phẩm lụa tơ sen rất cao. Trung bình Một chiếc khăn làm từ vải sen dài khoảng 25cm có thể được bán với giá hơn 200 đô(khoảng hơn 4.635.200đ), tùy loại.
Cũng bởi giá thành đắt đỏ nên những chiếc khăn làm từ vải sen chủ yếu được làm theo đơn đặt hàng, phục vụ khách nước ngoài. Không chỉ thế, khi sen hết mùa, xưởng của bà Thuận cũng không thể sản xuất ra loại khăn từ loại tơ đặc biệt này. Đây là bất lợi cho việc dệt lụa vải sen nên khó có thể đưa vào sản xuất đại trà, nhân rộng được.
Bình luận