Các loại vaccine Covid-19 trên thế giới

1. Vaccine Covid-19 là gì?

Vaccine Covid-19 là loại vaccine phòng và điều trị bệnh liên quan đến đường viêm đường hô hấp cấp, giúp ngăn ngừa virus SARS-CoV-2. 

2. Các loại vaccine Covid-19

Hiện nay dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp và khó lường trên toàn cầu. Do đó, việc thúc đẩy nghiên cứu phát triển và sản xuất vaccine cũng như chia sẻ vaccine là vấn đề vô cùng quan trọng đang được WHO lan tỏa với mục đích sớm chất dứt dịch Covid-19.

Chính vì vậy, cuộc đua sản xuất vaccine Covid-19 đang bước vào giai đoạn bứt phá. Tất cả chính phủ các nước những như những tập đoàn dược phẩm lớn trên toàn cầu đều đang dốc sức ở chặng nước rút này. Trong đó, có không ít những bước thành công đầu tiên và cũng đang còn một số vaccin trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng.

2.1. Các loại vaccine trên thế giới

• Vaccine phòng Covid-19 của AstraZeneca được nghiên cứu và phát triển, sản xuất bởi The University of Oxford của Anh. Bản chất của vaccine này là vaccine vector (adenovirus). Có trụ sở đặt tại Vương Quốc Anh.
• Vaccine Sputnik V được nghiên cứu và sản xuất bởi Viện nghiên cứu Gamaleya của Nga. Bản chất của vaccin này là vaccine vector (adenovirus). Có trụ sở đặt tại Viện nghiên cứu Gamaleya của Nga.
• Vaccine BNT162b2/Pfizer được đồng nghiên cứu và sản xuất bởi Pfizer ở Đức và BioNTech ở Mỹ, hay còn gọi là vaccine Pfizer. Bản chất của vaccine này là mRNA. Có trụ sở tại Châu Âu, Bắc Mỹ và Trung Quốc.
• Vaccine mRNA-1273 được nghiên cứu và sản xuất bởi Moderna của Mỹ, hay còn gọi là vaccine Moderna. Bản chất của vaccine này là mRNA. Có trụ sở tại Viện nghiên cứu sức khỏe Kaiser Permanente Washington - Mỹ.
• Vaccine Ad5-nCoV được nghiên cứu và sản xuất bởi CanSino Biologics - Trung Quốc. Bản chất của vaccine này là vector (adenovirus). Có trụ sở tại Bệnh viện Tongji Vũ Hán, Trung Quốc.

• Vaccine JNJ-78436735 (Ad26.COV2.S) được nghiên cứu và sản xuất bởi Johnson & Johnson - Mỹ. Bản chất của vaccine này là vector (adenovirus). Trụ sở đặt tại Johnson & Johnson, Mỹ.
• Vaccine NVX-CoV2373 được nghiên cứu và sản xuất bởi Novavax - Mỹ. Bản chất của vaccine này là “protein dạng mảnh (protein gai của virus SARS-CoV-2)”. Trụ sở đặt tại Novavax - Mỹ.
• Vaccine Vero Cell hay còn có tên BBIBP-CorV được nghiên cứu và sản xuất bởi Viện sinh phẩm sinh học Bắc Kinh (CNBG); Tập đoàn dược phẩm quốc gia Trung Quốc (Sinopharm). Bản chất của vaccine này là vaccin bất hoạt. Trụ sở được đặt tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh tỉnh Hà Nam, Trung Quốc.
• Vaccine CoronaVac được nghiên cứu và sản xuất bởi Sinovac - Trung Quốc. Bản chất của vaccine này là vaccine bất hoạt. Trụ sở được đặt tại Công ty TNHH Nghiên cứu và Phát triển Sinovac, Trung Quốc.
• Vaccine Covaxin được nghiên cứu và sản xuất bởi Bharat Biotech; National Institute of Virology, Ấn Độ. Bản chất của vaccine này là vaccine bất hoạt, có trụ sở đặt tại Bharat Biotech và Viện Y học quốc gia Ấn Độ.
• Vaccine COVAX-19 được nghiên cứu và sản xuất bởi Vaxine Pty Ltd, Australia. Bản chất của vaccine  này là vaccine protein tái tổ hợp đơn giá. Có trụ sở đặt tại Bệnh viện Hoàng gia Adelaide, của Australia.

2.2. Các cơ chế sản xuất vaccine-19

• Vaccine mRNA: Theo cơ chế này, vaccine đưa phân tử RNA được tổng hợp vào tế bào của cơ thể, giúp cơ thể tạo được kháng nguyên lại tạo được miễn dịch giúp chống lại protein này.
• Vaccine protein: Vaccine này sẽ gồm nhiều mảnh protein tinh khiết của virus Sars-Cov-2. Sau khi tiêm vào cơ thể, protein này sẽ được cơ thể nhận diện là là “kẻ xâm nhập”, từ đó phản ứng tạo ra kháng thể.
• Vaccine vector: Các loại vaccine này chỉ sử dụng chính tế bào của cơ thể mà không thực sự chứa kháng nguyên để sản xuất ra kháng nguyên và tạo miễn dịch cho cơ thể. 

3. Các loại vaccine covid-19 đang được Việt Nam sử dụng

3.1. Vaccine COVID-19 vaccine AstraZeneca

Vaccine này được sản xuất bởi Tập đoàn AstraZeneca và đến nay đã có 181 quốc gia, vùng lãnh thổ cấp phép sử dụng khẩn cấp. Và đã được sử dụng tại 119 quốc gia, vùng lãnh thổ với khoảng 980 triệu liều vaccine đã được sử dụng.

Tại Việt Nam, vaccine AstraZeneca đã được Bộ Y tế nước ta phê duyệt sử dụng trong phòng, chống dịch Covid-19 cấp bách. Đến nay sau 15 đợt giao vaccine, Việt Nam đã tiếp nhận tổng cộng 8.716.290 liều.  Vaccine AstraZeneca đã được triển khai tiêm chủng tại nước ta từ tháng 3/2021, và hiện đây là loại vaccine có số lượng sử dụng nhiều nhất tại Việt Nam.

3.2. Vaccine Gam-COVID-Vac/SPUTNIK V

Vaccine SPUTNIK V được sản xuất bởi Viện Nghiên cứu Gamaleya, Nga. Hiện vaccine này đã được cấp phép tại 70 quốc gia và vùng lãnh thổ. Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã phê duyệt có điều kiện vaccine SPUTNIK V cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch COVID-19. 

Giữa tháng 3/2021, Chính phủ Liên bang Nga viện trợ cho Việt Nam 2.000 liều vaccine Sputnik V và sử dụng cho gần 900 người. Ngày 1/8, Chính phủ Liên bang Nga tặng cho Việt Nam thêm 10 nghìn liều vaccine Sputnik V.

3.3. Vaccine Vero Cell của Sinopharm

Vaccine Vero Cell do hãng Sinopharm của Trung Quốc sản xuất. Được Tổ chức Y tế thế giới đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp và đã có 64 quốc gia, vùng lãnh thổ cấp phép sử dụng. Tại Việt Nam, vaccine Vero Cell đã được Bộ Y tế đã phê duyệt có điều kiện sử dụng trong phòng, chống dịch Covid-19. 

Chính phủ Trung Quốc đã viện trợ cho Việt Nam 500.000 liều vaccine Sinopharm và từ tháng 7/2021 đang triển khai tiêm chủng vaccine này. Ở nước ta Quảng Ninh là địa phương đầu tiên triển khai tiêm xong 88.100 liều mũi 1 và từ ngày 4/8 đã tiến hành tiêm mũi 2 vaccine Sinopharm. Mới đây, thành phố Hồ Chí Minh nhận cũng đã nhận loại vaccine này.

3.4. Vaccine Comirnaty của Pfizer/BioNTech

Vaccine của Pfizer/BioNTech được đồng nghiên cứu và sản xuất bởi Pfizer ở Đức và BioNTech ở Mỹ. Hiện 111 quốc gia và vùng lãnh thổ đã cấp phép sử dụng. Tổ chức Y tế thế giới đã đưa vaccine này vào danh sách sử dụng khẩn cấp. 

Bộ Y tế Việt Nam đã phê duyệt có điều kiện vaccine này cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch COVID-19 vào ngày 12/6/2021. Nước ta đến nay đã tiếp nhận 746.460 liều vaccine Pfizer và hiện đang triển khai tiêm cho người dân.

3.5. Vaccine Spikevax (Tên gọi khác là Covid-19 Vaccine Moderna)

Tổ chức Y tế thế giới đã đưa Vaccine Moderna vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Đến nay, vaccine này đã được sử dụng tại 63 quốc gia và vùng lãnh thổ. Bộ Y tế nước ta cũng đã phê duyệt sử dụng có điều kiện vaccine này cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch COVID-19. Chính phủ Mỹ viện trợ thông qua COVAX Facility cho Việt Nam 5.000.100 liều vaccine Moderna và hiện đang triển khai tiêm chủng.

3.6. Vaccine Johnson & Johnson

Vaccine Janssen được sản xuất bởi Janssen Pharmaceutica NV (Bỉ) và Janssen Biologics B.V (Hà Lan). Hiện nay đã có 56 quốc gia, vùng lãnh thổ cấp phép sử dụng. Tổ chức Y tế thế giới cũng đã đưa vaccine này vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Ngày 15/7, vaccine này đã được Bộ y tế phê duyệt sử dụng có điều kiện trong phòng, chống dịch COVID-19. Hiện nước ta vẫn chưa tiếp nhận loại vaccine này.