Deepfake: Công nghệ làm hại Ninh Dương Lan Ngọc là gì?

Vào khoảng 2 năm trước, một ứng dụng có trên là DeepNude, được dùng để "lột đồ" bất cứ ai khi sử dụng camera "quét" vào đã được bày bán công khai với giá từ 50 - 99 USD trên các kho ứng dụng điện thoại di động. Ứng dụng này đã khiến rất nhiều người, đặc biệt là chị em phụ nữ vô cùng lo lắng và bất an, bởi thật khó chấp nhận khi cơ thể mình có thể bị đem ra thỏa mãn những mục đích xấu bất cứ khi nào.

Thế nhưng DeepNude chỉ là một phần mềm nhỏ, được phát triển dựa trên  Deepfake - một công nghệ còn tiềm ẩn nguy hiểm hơn gấp trăm lần

Vậy Deepfake là gì?

Deepfake là một công nghệ cho phép người dùng có thể chỉnh sửa khuôn mặt, khẩu hình của nhân vật trong video hoặc một bức hình nào đó bằng trí tuệ nhân tạo(AI) dựa trên nguyên lý của một số thuật toán mã nguồn mở.

Thuật ngữ này là từ ghép của "deep learning" và "fake" (tạm dịch: học chuyên sâu và giả mạo). Sở dĩ gọi như vậy do đây là hai yếu tố đóng vai trò chủ chốt trong cách thức hoạt động của deepfake. Từ "fake" nói về mục tiêu của deepfake thường là để tạo ra những bức ảnh hay video giả mạo từ ảnh và video ban đầu, còn "deep learning" lại khó hiểu hơn, liên quan đến quá trình "học và nhận diện" của trí tuệ nhân tạo

Nếu chỉ dùng deepfake với những mục đích thông thường như trêu ghẹo bạn bè hay người thân thì nó là một công nghệ hoàn toàn vô hại. Nhưng đáng tiếc, deepfake thường xuyên bị dùng sai cách và bị biến thành công cụ để một số đối tượng thực hiện các hành động xấu xa, biến thái, chủ yếu là tạo ra video hay những bức hình khiêu dâm và tin tức giả mạo. 

Tóm lại, Deepfake có thể gán khuôn mặt của người này sang người khác, tạo ra những biểu cảm như thật của một người trong những đoạn video với mục đích nào đó  với độ chân thực không thể ngờ, bất cứ ai đều có thể bị "làm giả", từ những người nổi tiếng, chính trị gia, ca sĩ, thần tượng...  đều là miếng mồi ngon của deepfake.

Những hậu quá khó lường khi deepfake bị lạm dụng và dùng cho những mục đích xấu

Vốn dĩ khi tạo ra những công nghệ như ghép mặt hay kỹ xảo điện ảnh thì ban đầu là dành cho các mục đích giải trí đơn thuần. Tuy nhiên theo thời gian, khi các công nghệ này càng phát triển thì những kẻ xấu đã lợi dụng và làm biến tướng hoàn toàn mục đích ban đầu của các công nghệ đó, điển hình nhất là với deepfake.

Hiện nay, chỉ cần có một chiếc máy tính hay thậm chí là một chiếc điện thoại thông minh thì bất cứ ai cũng có thể tạo ra video giả mạo danh tính của người khác, từ khuôn mặt đến cả giọng nói, cử chỉ cũng đã bị làm giả. Hầu hết các nạn nhân của Deepfake gần như chỉ biết tức giận và cảm thấy bị xúc phạm khi có những video hay hình ảnh giả mạo của họ xuất hiện, nhưng quá khó để biết kẻ nào đã làm bởi có vô vàn những tài khoản ẩn danh thực hiện các hành động biến thái này.

Xa hơn, Deepfake còn bị lợi dụng để để tạo tin giả, bôi nhọ, lừa đảo và tạo nên những biến động trong xã hội khi những người có sức ảnh lớn tới công chúng bị lợi dụng hình ảnh và danh tiếng của mình vào các mục đích xấu xa. Sự việc nữ diễn viên Ninh Dương Lan Ngọc bị cho là có clip nóng trên một web người lớn có thể cũng là một trường hợp Deepfake.

Vậy chúng ta tránh khỏi nguy cơ từ deepfake bằng cách nào, trước tiên bạn phải biết, khi có càng nhiều hình ảnh, video chân dung của bạn được đăng tải lên internet thì càng có nhiều "nguồn" dữ liệu để những kẻ xấu sử dụng. Suy ra, muốn "né" hoàn toàn khỏi deepfake thì trừ khi bạn chẳng đăng tải hình ảnh gì của mình lên mạng xã hội nữa. Quá khó phải không, thế nên bạn hãy chấp nhận là chúng ta khó có thể tránh được nguy cơ từ deefake, đó là một thực tế đáng buồn nhưng vẫn đang hiện hữu.

Với các thông tin "ảo" lan tràn trên internet ngày nay, có thể cái bạn thấy chưa chắc đã là sự thật, mọi hình ảnh xuất hiện trong các đoạn video luôn có thể làm giả, danh tính một người bạn biết có thể chẳng phải là chính họ. Hãy thận trọng và cảnh giác nếu không muốn trở thành một "chú lừa" ngốc nghếch trên mạng xã hội.