Thí sinh Olympia lý giải vì sao dầu bắn lung tung khi xào rau

Khi còn ngồi trên ghế nhà trường, phần đông học sinh đều không thích môn Vật lý vì cho rằng nó rất khô khan, lại khó áp dụng vào thực tiễn. Tuy nhiên, trên thực tế, nếu nắm được những kiến thức Vật lý trong chương trình SGK thì sẽ có thể lý giải loạt hiện tượng xung quanh cuộc sống hàng ngày, điển hình như việc hình thành sấm, các vật thường rơi tự do xuống đất chứ không phải bay lên trời...

Đáng chú ý, trong số đó, có hiện tượng thường xảy ra mỗi khi vào bếp nhưng không phải ai cũng lý giải được: "Vì sao khi xào rau, dầu trong chảo hay bị bắn tung ra ngoài?". Câu hỏi này cũng đã từng xuất hiện trong chương trình Đường lên đình Olympia và được một thí sinh của chương trình lý giải.

Cụ thể, đứng trước câu hỏi mà rất nhiều người thắc mắc này, thí sinh Olympia giải thích rằng: "Trong rau có rất nhiều nước. Khi dầu nóng lên, tiếp xúc với nước thì 2 chất đẩy nhau ra. Tiếp xúc dầu với nước khiến chúng bắn ra ngoài". Câu trả lời này cũng có ý đúng, nhưng nói chính xác và có thể giải thích cặn kẽ cho hiện tượng này thì chưa. Vì vậy mà nam sinh này đã bị mất điểm.

Nói đúng hơn thì nguyên nhân của hiện tượng này là sự chênh lệch giữa nhiệt độ sôi giữa dầu và nước. Bởi các loại dầu ăn thông thường có nhiệt độ sôi rơi vào khoảng 200 đến 300 độ C, trong đó điểm bắt lửa (flash point - nhiệt độ đủ để cháy) của dầu thực vật mà nhiều người thường dùng khi nấu ăn là 330 độ C.

Trong khi đó, nhiệt độ sôi của nước chỉ khoảng 100 độ C, nhỏ hơn 2 đến 3 lần so với dầu. Điều này đồng nghĩa với việc khi đổ nước vào dầu đang sôi sẽ khiến nước ngay lập tức chuyển hóa hơi, chuyển từ dạng lỏng sang thể khí. Nếu lượng nước đổ vào ít, thì nước sẽ hóa hơi ngay lập tức, hoặc sẽ "nổi bập bềnh" nhờ vào hiệu ứng Leidenfrost (một phần nước hóa hơi tạo thành một lớp cách nhiệt bảo vệ nước), gây ra hiện tượng bắn tung tóe.

Như vậy, để không xảy ra hiện tượng bị bắn dầu khi xào nấu, bạn nên để các thực phẩm khô hẳn, để chảo khô, tránh để nước tiếp xúc với dầu. Nắm được kiến thức cơ bản này sẽ giúp nhiều người nấu ăn an toàn hơn. Bởi trên thực tế, đã từng ghi nhận nhiều trường hợp cho nguyên nồi nước sôi vào mỡ nóng khiến bốc cháy, mỡ bắn gây thương tích trên cơ thể người nấu.