Lễ trao giải Oscar lần thứ 93 đã chứng kiến chiến thắng lịch sử của nhà làm phim gốc Bắc Kinh Chloé Zhao. Với tác phẩm Nomadland đã giúp cô giành được tượng vàng Oscar cao quý cho giải Đạo diễn xuất sắc nhất, đồng thời trở thành nữ đạo diễn gốc Á đầu tiên bước lên bục vinh quanh của giải thượng điện ảnh danh giá nhất thế giới.
Ắt hẳn trong suy nghĩ rất nhiều người, Chloé Zhao sẽ được xem là niềm tự hào của Trung Quốc bởi chỉ cần nhìn sang nước hàng xóm là Hàn Quốc, khi năm ngoái bộ phim Parasite và đạo diễn Bong Joon Ho cũng có chiến thắng lẫy lừng và được truyền thông xứ kim chi tung hô hết mực.
Thế tất cả đã phải "ngã ngửa" khi biết rằng, truyền thông của đất nước tỷ dân chẳng hề quan tâm tới Oscar năm nay. Không có bất cứ phương tiện truyền thông nào tại Trung Quốc phát trực tiếp về sự kiện cũng như đề cập đến chiến thắng của nữ đạo diễn 39 tuổi.
Tờ Nhân dân Nhật báo và Tân Hoa Xã, cơ quan ngôn luận chính thức của Trung Quốc cũng phớt lờ thông tin nhẽ ra sẽ nằm ở trang nhất theo logic thông thường. Theo những thông tin đáng tin cậy thì toàn bộ các tờ báo và hãng tin trong nước đã nhận được chỉ thị của Bắc Kinh từ nhiều tuần trước về việc không được đưa bất cứ tin gì về giải thưởng điện ảnh của Mỹ.
Thông tin từ một phóng viên tại Bắc Kinh tiết lộ (danh tính người này đã được ẩn danh) thì mọi tin tức về chiến thắng của nữ đạo diễn gốc Bắc Kinh đều được kiểm duyệt gắt gao cả trên các kênh thông tin chính thống lẫn mạng xã hội.
Điểm qua một vòng trên các trang truyền thông lớn nhất xứ sở Vạn Lý Trường Thành, Trên Douban, diễn đàn cộng đồng lớn nhất và cũng là trang đánh giá phim nổi tiếng xứ Trung, người ta không tìm thấy bất cứ chủ đề nào nói về Lễ trao giải Oscar lần thứ 93.
Các blogger trên Weibo hay WeChat (hai nền tảng mạng xã hội được sử dụng nhiều nhất ở đất nước tỉ dân) đều "không mạo hiểm" đưa tin dù có manh nha thể hiện sự quan tâm. Tấm gương rõ ràng nhất là trường hợp của Guda Baihua, một Hot Weibo với 13 triệu người theo dõi sau khi chia sẻ một video về bài phát biểu nhận giải của Chloé Zhao, dù đã cố gắng "lấp liếm" bằng một tiêu đề mơ hồ: “Bài phát biểu trong lễ trao giải của học viện”, song chỉ hai giờ sau, video của anh đã bị gỡ xuống.
Guda tiết lộ rằng video của anh đăng tải đã “không vượt qua đánh giá kiểm soát của Weibo”. Một ví dụ khác là khi một tài khoản Weibo sau khi đã lập danh sách đầy đủ các phim đoạt giải Oscar năm nay, bao gồm cả Nomadland, nhưng cũng không thể chia sẻ hay bình luận về bài đăng của mình.
Chưa hết, nếu tìm kiếm các thông tin về giải Oscar 93 trên nền tảng Weibo thì người dùng chỉ nhận được thông báo "Chủ đề không được tìm thấy do vi phạm các chính sách liên quan". Tình hình trên Wechat cũng không khá hơn khi nhiều tài khoản phải ám chỉ việc dù họ có cố gắng viết về các thông tin liên quan đến giải Oscar và Chloé Zhao song chỉ cần "dính" và các từ khóa cấm là sẽ không có cách nào đăng tải.
Vì vậy, nhiều người đã phải tìm cách "lách luật" bằng các bài đăng gần như "né" hoàn toàn các thông tin hoặc từ ngữ liên quan đến Oscar, Nomadland và Chloé Zhao bằng cách sử dụng các từ ngữ gián tiếp, viết ngược để các bài viết liên quan có thể được đăng tải.
Để tìm hiểu về nguyên nhân dẫn đến việc này, cần phải biết rằng, trước đó thì Chloé Zhao đã không ít lầm làm "phật lòng" Bắc Kinh và cư dân mạng xứ Trung khi trong bài phỏng vấn cuối năm 2020, nữ đạo diễn đã lên tiếng khẳng định: "Hiện tại, Mỹ là đất nước của tôi".
Trước đó vào năm 2013, khi trả lời tạp chí Filmmaker có trụ sở ở New York (Mỹ), Chloé Zhao cho biết thời niên thiếu của cô ở Trung Quốc là một quá khứ phải tiếp nhận các thông tin và tư tưởng "không đúng sự thật". Tất cả những điều trên đã khiến giới chức Bắc Kinh thấy "nóng mắt".
Kết quả là Nomadland đã không vượt qua vòng kiểm duyệt và không được chiếu tại Trung Quốc. Tiếp đó, khi lên bục nhận tượng vàng Oscar, MC của chương trình đã gọi nữ đạo diễn là "Người Mỹ gốc Hoa", điều này cũng là lý do làm cho Bắc Kinh khó chịu bởi cha mẹ ruột của Chloé Zhao đều là người bản xứ, chưa từng mang quốc tịch Hoa Kỳ. Cô cũng sinh ra và lớn lên tại Trung Quốc cho đến khi đi du học tại Anh năm 14 tuổi.
Hàng loạt lý do trên đã là quá đủ để Nomadland và Chloé Zhao là những cái tên "nhạy cảm" và khó có thể xuất hiện một cách tự nhiên tại đất nước tỷ dân. Dù nữ đạo diễn tài năng có làm nên lịch sử vô tiền khoáng hậu thì đối với Bắc Kinh, đó là lịch sử của một "Người Mỹ gốc Á" hay nói cách khác, Chloé Zhao đang thực sự là một người con "du mục" trên đất Mỹ trong mắt người Trung Quốc mà thôi.
Bình luận