Sử sách Trung Hoa từng ghi chép nhiều thói quen ăn uống, sinh hoạt trong triều đình vua chúa thời xưa. Trong đó, những điều nổi bật được nhắc tới nhiều nhất là chế độ ăn uống xa xỉ, tiêu tốn nhiều ngân khố quốc gia. Một bữa ăn không chỉ cần sử dụng tới hàng ngàn nhân lực bếp, mà còn tốn nhiều thời gian, công sức bày biện độc đáo.
Một trong những bữa tiệc nổi tiếng Trung Hoa về độ xa xỉ phải kể đến dịp tiếp đón phái đoàn sứ thần các nước phương Tây vào Tết Nguyên đán năm Hòa ước Giáp Tuất. Bữa tiệc không chỉ nổi tiếng tại thời điểm năm 1874, cho tới ngày nay, hiếm có bữa tiệc hiện đại nào linh đình như vậy. Sử sách ghi chép, bữa tiệc thiết đãi 400 vị quan khách, tuy nhiên lại sử dụng số người phục vụ đông gấp hơn 4 lần (khoảng 1750 người).
Đại tiệc kéo dài trong suốt một tuần với thực đơn thay đổi mỗi ngày 20 món sơn hào hải vị, tổng cộng 140 món trong thực đơn bữa tiệc. Để chuẩn bị cho bữa tiệc trọng đại, triều đình đã phải chuẩn bị trước tới gần một năm. Bên cạnh hình thức xa xỉ hoành tráng, bữa tiệc còn để lại dấu ấn trong các vị quan khách bằng nhiều món ăn nổi bật mà cũng có phần kinh dị. Điển hình như các món Sâm thử (chuột được nuôi bằng phương pháp đặc biệt, khi ăn chuột còn đỏ hỏn, vẫn cựa quậy), Não hầu (óc khỉ, người ăn trực tiếp xúc thìa não khỉ từ đầu khỉ).
Ngày thường, chế độ ăn của vị Thái Hậu này cũng nổi tiếng xa hoa và tốn kém. Mỗi bữa ăn bình thường cũng phải có đủ hơn 100 món chế biến cầu kỳ, được trang trí thành hình rồng bay phượng múa hoặc các con chữ tốt đẹp.
Cùng thời nhà Thanh, Khang Hy nổi tiếng là vị minh quân lỗi lạc góp phần tạo nên thời “Khang Càn thịnh thế” kéo dài từ đời Khang Hy tới cuối đời Càn Long. Hoàng Đế Khang Hy có thói ăn uống giản dị, đạm bạc mà theo ông là phù hợp với “người già”. Nhờ hiểu biết về y học, ông áp dụng vào chế độ ăn uống. Đó có thể là nguyên do khiến Khang Hy trở thành một trong những vị vua sống thọ nhất trong lịch sử Trung Quốc, ông sống tới 68 tuổi.
“Đạo dưỡng sinh, phải lấy việc ăn uống làm đầu. Ta từ khi lên ngôi đến nay, những món ăn hầu hết đều rất bình thường”, Khang Hy từng nói. Vị vua ưa thích sự kết hợp điều độ của các món ăn, chủ yếu ăn cá, tôm và rau. “Những thức ăn dù ngon đến bao nhiêu, cũng không nên ăn quá nhiều” là quan niệm ăn uống điều độ của Khang Hy.
Khang Hy chủ trương không hút thuốc, uống rượu, ăn nhiều rau quả có lợi hơn cho sức khoẻ. Ông vì muốn toàn dân bỏ thuốc nên đã tự cai thuốc trước. Đồng thời ông phản đối những thói ăn uống xa xỉ, không lành mạnh. Ông cho rằng những thói ăn uống tốt là lý lo khiến sức khoẻ về già của ông vẫn tráng kiện như thời trẻ.
Những quan niệm ăn uống trên của Khang Hy vẫn còn tồn tại và ứng dụng được cho tới ngày nay. Vị vua anh minh còn chỉ ra được nhiều điểm quan trọng trong ăn uống, như việc phải căn cứ theo địa tạng từng người, thời gian, địa điểm. Tức bố mẹ không nên ép con cái ăn những món chúng không thích, không hợp. Thức ăn từ mỗi vùng sẽ có đặc điểm riêng có lợi cho sức khoẻ. Những người bị bệnh thì phải ăn thức ăn phù hợp với tiến triển bệnh tật. Mùa nào thì phải ăn thức ăn mùa đó, ông đặc biệt phản đối việc ăn uống những thứ trái mùa.
Về già, Khang Hy còn duy trì thói quen giữ tâm trạng vui vẻ, nghe và nói chuyện cười. “Sau khi ăn xong, ta thường nói chuyện vui hoặc giả nhìn những đồ vật mà mình thích. Như thế giúp việc tiêu hóa dễ dàng hơn, rất có lợi cho sức khỏe”, Khang Hy quan niệm.
Khang Hy là vị vua có tính cách cần cù, lối sống giản dị. Ông đã thi hành những chính sách chi tiêu tiết kiệm, miễn giảm thuế cho dân. Trong khi đó, Từ Hy Thái Hậu tiêu tốn tới 200 lượng bạc/ngày chỉ cho việc ăn uống. Các vị vua đời Minh tiêu tốn 36 lạng vàng cho việc ăn uống mỗi ngày, tương đương 13.140 lạng vàng mỗi năm. Cùng thời Thanh, Càn Long nổi tiếng với lối ăn uống giản dị, nhưng cũng tiêu tới 22.000 lạng vàng mỗi năm. Đời Quang Tự tiêu tốn 38.839 lạng vàng mỗi năm.
Bình luận