Dân gian Việt Nam thường lưu truyền câu nói "Heo đến thì nghèo, chó đến thì giàu, mèo đến thì nhà có tang". Điều này cũng lý giải vì sao nhiều người sẽ rất vui mừng nếu bắt gặp một chú chó hoang đến nhà mình, nhưng lại nhất quyết xua đuổi nếu đó là một con mèo. Vậy nguồn gốc của câu thành ngữ trên là gì và chúng có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống?
Heo là một loài gia súc quen thuộc của mỗi gia đình, là vật nuôi dùng để làm thực phẩm cho con người. Đặc điểm của heo mà đa số mọi người nghĩ đến là chúng cứ liên tục ăn, nằm rồi lăn ra ngủ, chúng đại diện cho hình ảnh "ham ăn biếng làm". Cụm từ "Heo đến thì nghèo" không chỉ nói đến sự lười biếng của loài động vật này mà đồng thời có hàm ý chỉ những người lười lao động, chỉ biết ỷ vào người khác, kiểu người này sẽ trở nên nghèo khó.
Thời xưa, đa phần các gia đình đều không quá dư giả, vì thế nếu bắt gặp một con heo rừng chạy tới nhà thì điều này chẳng phải chuyện tốt lành gì. Chúng chỉ biết ăn hết lương thực thực phẩm khiến gia đình đó đã nghèo lại hoàn nghèo. Vì thế, nếu như gặp heo chạy vào trong nhà mà không đuổi đi, hoặc để lại nuôi, thì gia đình này sẽ phải đem tất cả những gì có trong nhà cho nó ăn, đây chính là ý nghĩa cho câu nói "heo đến thì nghèo".
Chó từ lâu được biết đến là loại động vật linh thông, có bản năng phân biệt chính tà, canh giữ cổng, vì thế việc chó về nhà sẽ mang ý nghĩa tốt lành. Dân gian cũng từng truyền miệng rằng nếu chó sủa nhanh tức là có người đi ngang qua, sủa chậm là có Thần linh lui tới, sủa không nhanh không chậm là có quỷ hồn ghé.
Các cụ ở nông thôn cho rằng "chó đến thì giàu" bởi vì tiếng sủa của chó là "oẳng" có âm đọc gần giống từ "vượng" (phát triển, phất lên). Ngoài ra, chó cũng rất dễ nuôi, có thể ăn thức ăn thừa trong nhà, lại còn trông canh nhà giúp chủ, bảo vệ khỏi kẻ trộm cắp, một khi tiền tài của nhà không bị hao hụt thì ắt sẽ trở nên giàu có.
Bên cạnh đó, chó cũng là loài động vật trung thành của con người, nếu có một chú chó hoang đến nhà, thường gia đình đó sẽ giữ chú chó này lại để nuôi.
Dù sở hữu hình hài đáng yêu và cũng là một trong những thú cưng được yêu thích nhất trong các gia đình, ngoài chó. Tuy nhiên, mèo lại gắn liền với hình ảnh "tang gia" nếu như bất ngờ xuất hiện tại nhà nào đó. Tất cả điều này có liên quan đến thói quen sinh hoạt của loài động vật này.
Mèo thường hoạt động vào ban đêm, đặc biệt thích săn chuột. Sáng sớm chúng ta thường bắt gặp cảnh chúng tha chuột chết về nhà. Tuy nhiên, theo quan niệm nhiều người, mới sáng sớm đã chứng kiến cảnh "chết chóc" như vậy là điềm xấu, giống như việc đốt giấy để tang.
Mèo cũng gắn liền với không ít những câu chuyện tâm linh khác. Có một truyền thuyết cho rằng mèo khi sợ hãi, chúng sẽ dễ bị cô hồn dã quỷ nhập vào thân. Những cô hồn này sẽ đến những nhà khác nhau để tìm "thế thân". Cũng có câu chuyện khác kể rằng, người xưa hay gọi mèo là dần (con hổ), tượng trưng cho sự hung hãn, vậy nên đa số các gia đình đều sợ mèo ghé thăm. Cũng có người cho rằng tiếng mèo kêu "meo, meo, mèo" có phát âm giống 3 chữ "diệt" "không có", "hỏng" - mà chúng đều là những từ mang ý nghĩa không tốt đẹp. Do đó, nhiều người vốn quan niệm mèo là loài vật báo hiệu điềm gở.
Vì thế trong cuộc sống, dù nhiều người rất thích mèo nhưng họ vẫn luôn tránh tiếp xúc những chú mèo hoang đột ngột đến nhà vì cho rằng chúng mang đến tai ương và xui xẻo.
Dù mang hàm ý thế nào thì câu nói "Heo đến thì nghèo, chó đến thì giàu, mèo đến thì nhà có tang" nhìn chung phản ánh sự khao khát của con người đối với những điều đẹp đẽ và tránh xa những điềm xui, đó cũng chính là mặt thực nhất của bản chất con người.
Bình luận